De KoepelKathedraal Haarlem, ook bekend als de Kathedrale Basiliek Sint Bavo, staat met de Sagrada Familia (Barcelona), de Sacré-Coeur (Parijs), de Westminster Cathedral (Londen) en de Basiliek van Koekelberg (Brussel) in de top vijf van belangrijkste kerken in de wereld gebouwd tussen 1850 en 1950.
De machtige kathedraal, ontworpen door Joseph Cuypers, telt 12 grote en kleine torens en een koepel van 65 meter hoog. Het imposante monument bevat bouwstijlen als neogotisch, neoromaans, Jugendstil en stijlelementen van de Amsterdamse School en Berlage.
Nooit gemaakt
Gedurende de jongste restauratie van de KoepelKathedraal (2010-1018) bleken diverse voor het gebouw ontworpen kunstwerken voornamelijk vanwege geldgebrek nooit te zijn gemaakt.
Het lukte er tijdens de ingrijpende opknapbeurt alsnog enkele toe te voegen en onlangs zijn vervolgens voor de kerk ontworpen glas-in-lood ramen van Jan Toorop en glasmozaïeken van Gijs Frieling dankzij schenkingen nieuw vervaardigd. Toorop (1858-1928) maakte zijn ontwerpen ruim een eeuw geleden.
Ruim 60 kunstenaars
Meer dan 60 kunstenaars hebben de afgelopen honderd jaar aan de kerk in Haarlem gewerkt. Behalve Jan Toorop zijn dat onder anderen Han Bijvoet en Mari Andriessen. Maar er is ook recente kunst te zien van Jan Dibbets, Gijs Frieling en Marc Mulders.
In het middenschip zijn glas-in-lood ramen van Dibbets geplaatst en in de doopkapel glaspanelen van Mulders. Frieling tekende voor het glasmozaïek Het Brandende Braambos en recent zijn eerdergenoemde, door hem ontworpen glasmozaïeken in de hal bij de hoofdentree van de kathedraal aangebracht.
Glas-in-lood ramen Toorop
Bekend was dat Jan Toorop in het verleden voor de hele Aloysiuskapel van de KoepelKathedraal ontwerpen had gemaakt. Daarvan zijn echter alleen die van de tegeltableaux uitgevoerd. Voor drie door Toorop ontworpen glas-in-lood ramen ontbrak het geld.
Na de dood van de kunstenaar verdwenen de originele ontwerpen uit het zicht. Totdat in 1989 de schetsen voor twee grote ramen op een veiling bij Sotheby’s in Amsterdam onder de hamer kwamen. Ze werden gekocht door kunsthandel Studio 2000 uit Blaricum.
Toen het idee ontstond om het werk van Toorop alsnog voor de kerk uit te voeren, werkte de nieuwe eigenaar van de ontwerpen graag mee. In samenspraak met glasatelier Stef Hagemeier uit Tilburg en andere deskundigen werd de vervaardiging in gang gezet.
Tijdens dit traject kwam overigens een tot dan toe onbekend ontwerp voor het dérde raam boven tafel. Ook dat is inmiddels uitgevoerd. Met steun van onder meer glasatelier Stef Hagemeier, giften van privé personen en drie stichtingen.
Mini symposium
Ter gelegenheid van het voltooien van de nieuwe kunstwerken wordt vrijdagmiddag 21 oktober in de KoepelKathedraal onder leiding van Hester Alberdingk Thijm (directeur van de stichting Akzo Nobel Art Foundation) een mini symposium gehouden.
Inloop vanaf 15.00 uur, begin om 15.45 uur. Tijdens de inloop bespeelt Ton van Eck de vijf orgels van de KoepelKathedraal. Na een welkom door bisschop J. Hendriks houdt professor P. van den Akker een lezing over de uitvoering van de schetsontwerpen en over de keuzes die daarbij gemaakt moesten worden.
Aansluitend is er onder leiding van Gijs Assmann een paneldiscussie met Gijs Frieling, Jan Dibbets en glazenier Stef Hagemeier. Verder brengt organist Van Eck het stuk Panis Angelicus van César Franck (1822-1890) ten gehore en (samen met Erik-Jan Eradus) de compositie Grand Choeur Dialogue van Eugène Gigout.