2023 wordt het jaar van het Deense design- en architectuurerfgoed. Vanwege de benoeming van Kopenhagen tot UNESCO-UIA World Capital of Architecture, staan ter plaatse het hele jaar door feestelijke activiteiten en evenementen op stapel
De opening van het ondergrondse bunkermuseum REGAN Vest in Kopenhagen is inmiddels een feit en de nieuwe 660 kilometer lange ‘Herregårdsruten’ fietsroute toont fietsliefhebbers de vele kastelen en landgoederen die het eiland Funen rijk is.
2023 wordt in Denemarken naar het zich laat aanzien een jaar met evenementen variërend van gemeenschappelijke picknicks, open huizen in gebouwen die normaal voor publiek gesloten zijn tot een reeks nieuwe paviljoens aan het havenfront.
Het Deense Architectuurcentrum (DAC) is het centrale punt voor alle activiteiten. Daar kunnen bezoekers via de nieuwe tentoonstelling ‘Made in Denmark’ de geschiedenis van de Deense architectuur vanaf de Vikingtijd tot op de dag van vandaag volgen. Als onderdeel van de WCA-titel is Kopenhagen van 2-6 juli ook gastheer van het UIA World Congress of Architects.
Ondergronds Koude Oorlog Museum
Het ondergrondse Koude Oorlogsmuseum REGAN Vest gaat op 13 februari open voor publiek. Het stond gepland voor eind 2022, maar omdat de ondergrondse tunnels in de bunker dienen als thuishaven voor overwinterende vleermuizen, is de opening uitgesteld tot na de winterslaap.
Gebouwd in de jaren zestig om te dienen als schuilplaats voor de koningin en de regering in geval van een nucleaire oorlog, zal dit de eerste keer zijn dat de schuilplaats publiek toegankelijk is. De indrukwekkende bunker van 5.500 vierkante meter wordt het middelpunt van het museum waar bezoekers het originele interieur kunnen ervaren, van de ministers- en dokterspraktijk tot de slaapzaal.
Boven het oppervlak bevindt zich het bezoekers- en tentoonstellingsgebouw, opgetrokken als vier zwarte dozen en ontworpen door AART Architects. Een virtuele presentatie laat bezoekers ervaren hoe de bunker en het omringende landschap eruit zouden zien na een nucleaire bom. De villa waar de opzichter en zijn gezin woonden, wordt in jaren 80 stijl gerestaureerd en geeft bezoekers een kijkje in het dagelijkse leven van die tijd.
20-jarig jubileum NOMA
In november viert Noma zijn 20-jarig jubileum. Het restaurant wordt beschouwd als een van ’s werelds invloedrijkste restaurants met de New Nordic Food stroming.
Nadat Noma in 2021 de eerste plaats in de World’s 50 Best had veroverd, trok het restaurant zich vorig jaar terug van de Best of the Best-lijst en kondigde een nieuw aankomend pop-up restaurant aan in Kyoto, Japan. Noma maakt zich bovendien op voor de viering van deze mijlpaal door de lancering van een nieuw boek, Noma 2.0: Vegetable, Forest, Ocean, dat op 8 november wereldwijd werd gepubliceerd.
Fietsroute langs kastelen in Funense Archipel
Denemarken is een fietsroute rijker: de Kastelenroute (‘Herregårdsruten’ in het Deens). Het 660 kilometer lange traject voert fietsliefhebbers langs de eilanden Funen, Langeland en ærø. Volg kronkelige wegen door een landschap van authentieke dorpjes, charmante marktstadjes en vooral landhuizen en landgoederen.
Met voornamelijk asfaltwegen en een verdeling in 14 etappes is de route geschikt voor zowel de lange afstandsfietser als voor het fietsen van een of meerdere specifieke etappes. De 123 kastelen en landhuizen verdeeld over de eilanden zijn niet te missen, naast tal van andere bezienswaardigheden en attracties, boerderijwinkels, gastvrije B and B’s en adembenemende uitkijkpunten.
Christiansfeld 250 jaar
Het stadje Christiansfeld in Zuid-Jutland was de eerste UNESCO Werelderfgoedlocatie van Denemarken (erkend in 2015). Het viert dit jaar zijn 250-jarig jubileum.
De Moravische nederzetting, voor het eerst gesticht in 1773, is een voorbeeld van het protestantse stedelijke ideaal waarbij het kerkplein centraal staat. De architecturale stijl is eenvoudig, met gele bakstenen en rode pannendaken. Het is een voorbeeld van een zorgvuldig geplande Lutherse vrije congregatie-nederzetting.
De oorspronkelijke gebouwen staan er nog steeds, waaronder het Brødremenighedens Hotel (1773). Tot op de dag van vandaag geniet Christiansfeld in het hele land bekendheid om zijn hartvormige honingkoekjes die er al eeuwenlang worden gebakken.
Ocean Race in Aarhus
Aarhus wordt de eerste Deense stad die gastheer is van het enorme zeilevenement Ocean Race wanneer de zeilers de stad en haar wateren van 29 mei – 8 juni 2023 overnemen.
De4 Ocean Race, ’s werelds langste offshore zeilrace, vindt plaats over zes maanden, in acht etappes over de hele wereld. De haven van Aarhus wordt voor het maritieme feest aangekleed en een aangewezen Duurzaamheidseiland gaat dienen als centrum voor innovatieve tentoonstellingen en voorbeelden van duurzame oplossingen.
Allosaurus Natural History Museum
De ultieme roofdinosaurus uit het Juratijdperk heeft zich in Denemarken gevestigd. De sensationele nieuwe dinosaurusontdekking is vorig jaar aangekomen in Knuthenborg Safaripark.
Het is het meest complete exemplaar van een Allosaurus – het dinosaurusgeslacht dat zich aan de top van het Jura-ecosysteem bevond. Zowel het skelet als de unieke huidafdruk zijn onderwerp van nieuw onderzoek. Het Natural History Museum in Knuthenborg is het grootste dinosaurussen museum in Scandinavië. De officiële opening van de expositie is op 1 april.
Nieuw Observatorium opent nabij Aarhus
Net buiten Aarhus ondergaat het 110 jaar oude Ole Rømer Observatorium van binnen en van buiten een ingrijpende renovatie. Het museum gaat in de zomer weer open voor publiek.
De gebouwen worden teruggebracht in oorspronkelijke stijl en het natuurgebied rondom, Kongelunden, wordt omgetoverd tot Science Park waar gasten overdag en ’s nachts kennis kunnen maken met sterrenkunde. Zo zullen onder andere schoolklassen in de nieuwe ‘wetenschapscabines’ kunnen overnachten.
Werken Deense architect Jørn Utzon
De Deense architect Jørn Utzon staat internationaal bekend om het creëren van het Sydney Opera House. In 2023 viert het gebouw zijn 50e verjaardag.
In zijn thuisland heeft de vermaarde architect unieke modernistische gebouwen gecreëerd, waaronder de Bagsværd-kerk, de Paustian-meubelwinkel in Kopenhagen, Musikhuset Esbjerg (Music House) en het Utzon Center in Aalborg, de laatste drie in samenwerking met zijn zoon, Jan Utzon.
Strandhotel in voormalig stadhuis
Denemarken heeft een sterke traditie van hotels aan zee, badehoteller in het Deens: luxe toevluchtsoorden langs de kust met een focus op een rustig leven en lekker eten.
Dit jaar opent een nieuw badhotel in Gilleleje in Noord-Seeland, ook wel de Deense Rivièra genoemd. Het gebied doet dienst als The Hamptons voor Kopenhagen, en het nieuwe Gilleleje Sø- og Havbad (letterlijk zee- en oceaanbad) heeft het stadhuis uit 1939 getransformeerd tot boetiek-spahotel met 40 kamers. Het hotel krijgt een buitenzwembad, restaurant en dakterras en de renovatie zal volgens de initiatiefnemers plaatsvinden met respect voor de oorspronkelijke architectuur.
Eiland Bornholm toegankelijker
De nieuwe Express 5-veerboot neemt in maart 2023 de route tussen Rønne op het Deense eiland Bornholm en Ystad in Zuid-Zweden. Het is een populaire manier om het rotsachtige eiland te bereiken, mede door de gunstige treinverbindingen tussen Ystad en Kopenhagen.
De Express 5 is met een capaciteit van 1610 passagiers en 451 auto’s ’s werelds grootste hogesnelheidsveerboot. De veerboot wordt aangedreven door een dual-fuel motor, waardoor hij klaar is voor alternatieve brandstof.
Foto: Kopenhagen, UNESCO World Capital of Architecture 2023 (foto SEB Bank).