De natuur geeft ons alles wat we nodig hebben: grondstoffen, schoon water, een vruchtbare bodem, verkoeling, droge voeten en ontspanning. Maar de biodiversiteit gaat achteruit en dat brengt voor de samenleving risico’s met zich mee. Er zijn in Nederland weliswaar goede voorbeelden van succesvolle projecten, maar het blijft lastig de gestelde natuurdoelen te halen.
Meer inspanning is nodig om de natuur goed te beschermen. Ziedaar de conclusie van natuurorganisaties en provincies op basis van het rapport Decentraal natuurbeleid onder de Wet natuurbescherming.
Onderzoek
De Wet natuurbescherming is op 1 januari 2017 in werking getreden. Vogelbescherming Nederland, de vereniging Natuurmonumenten, de Natuur en Milieufederaties, de Waddenvereniging, SoortenNL en Dierenbescherming hebben Legal Advice for Nature en Bureau Ulucus gevraagd in kaart te brengen hoe de provincies sindsdien hun taken en bevoegdheden voor natuur- en landschapsbeleid uitvoeren.
De uitkomsten geven een beeld van de ambities en beschrijven de inzet van de provincies op zeven natuurbeleidsthema’s. Het onderzoek is gebaseerd op geldende wetgeving en openbare beleidsstukken tot vóór het afsluiten van de nieuwe coalitieakkoorden uit 2019.
Reden tot zorg
De bevindingen zijn reden tot zorg: met de huidige inzet worden de natuurdoelen niet gehaald. Fred Wouters, directeur Vogelbescherming Nederland: “Natuurherstel plaatst ons voor een gigantische uitdaging. Provincies hebben daarin een belangrijke taak. Dit rapport maakt duidelijk dat meer inzet nodig is om de natuurdoelen te halen. Maar provincies kunnen het niet alleen. Ook het rijk moet zijn verantwoordelijkheid nemen en het de provincies beter mogelijk maken de natuur te herstellen”.
De natuurorganisaties roepen de provincies op om behoud en herstel van natuur en biodiversiteit daadkrachtiger aan te pakken. Het rijk heeft een grote bijdrage te leveren door de juiste randvoorwaarden te scheppen, waaronder een natuur inclusievere economie en samenleving.
Nederland Natuurpositief
De provinciale overheden wijzen op de forse extra inzet die diverse provincies samen met het rijk op natuur doen sinds de provinciale verkiezingen van 2019. Die inzet heeft inmiddels het breed gedragen Nederland Natuurpositief opgeleverd; voorbereidingen voor een breed Programma Natuur zijn ingezet.
Ook constateren provincies dat het rapport waardevolle aanbevelingen bevat. Zij zien bovendien een grote druk op het gebruik van de publieke ruimte. “Als we willen vasthouden aan de landelijke natuurdoelen, en dat willen we, dan vraagt dat om inzet van alle betrokken actoren. Gezamenlijk wordt gewerkt aan een natuur inclusievere samenleving. Nederland staat voor grote opgaven. Natuurbescherming, zoveel mogelijk economisch perspectief voor alle sectoren, opbouw na de coronacrisis en forse reductie in stikstofdepositie. Die opgaven moeten zoveel mogelijk integraal worden opgepakt. Dat vraagt om een nieuwe, natuur inclusieve manier kijken naar ons ruimtegebruik. En daar zijn forse investeringen voor nodig, meer dan we nu al samen doen. Omdat het één niet zonder het ander kan bestaan. Een en ander vergt inzet van iedereen”, zegt Gelders gedeputeerde Peter Drenth namens de 12 provincies.
Onmisbaar
Juist in tijden waarin economische ontwikkelingen weer hard nodig zijn, is het volgens hem van het grootste belang dat we blijven investeren in het veerkrachtiger maken van de natuur. “Want de natuur is onmisbaar voor het menselijke bestaan op aarde”.
De diversiteit aan soorten dieren, planten en ecosystemen op aarde houdt klimaat en leefomgeving in balans. Daarvoor is behalve investeren in natuurherstel afname van de stikstofdepositie nodig. De provincies en natuurorganisaties merken daarbij op dat investeren in Natura2000-gebieden alleen niet voldoende is: de milieucondities voor de natuur moeten juist ook verbeteren door maatregelen buiten N2000-gebieden. Hiervoor is naar hun inzicht een overheidsbrede maar ook een participatieve inzet vanuit de samenleving noodzakelijk.