Rijkswaterstaat heeft de 12 markante ijsbrekers van het dorp Marken tijdelijk verwijderd. Over een paar jaar, als de dijkversterking bijna klaar is, keren ze terug naar de Rozewerf, enkele meters verder naar buiten. De iconische objecten die sinds 1872 bij de werf in het water staan, zijn bepalend voor het beeld van het Marker landschap.
De 12 stalen balken zijn oorspronkelijk aangebracht ter bescherming van de achterliggende dijk tegen kruiend ijs, dat toen nog vanuit de Zuiderzee richting het eiland kon optrekken. Maar sinds de aanleg van de Afsluitdijk en de Houtribdijk, én het afnemen van strenge winters, hebben de in de volksmond geheten 12 apostelen voornamelijk gevoelsmatige en daarmee immateriële waarde. Eind jaren 80 kregen ze monumentale status.
Opschuiven
Om Marken (NH) de komende 50 jaar te beschermen tegen hoogwater, versterkt en verbreedt Rijkswaterstaat (RWS) de dijk om het voormalige eiland, nu schiereiland. Bij de Rozewerf staan de ijsbrekers te dicht op de dijk. Daarom moeten ze opschuiven. Bovendien zit er houtrot in de palen en de liggers waardoor de dijkversterking ook een mooie aanleiding vormt om de ijsbrekers te renoveren.
Het hout werd eerder al vernieuwd, omdat het water het aantast. Dat heeft dan ook geen monumentale status. Die geldt louter voor de stalen rails en verbindingsconsoles. RWS knapt ze op en plaatst ze terug.
Zaaggrijper
Gezien de monumentale status van de stalen rails en verbindingsconsoles is vergunning verleend om ze te demonteren en ze vervolgens op te slaan. De demontage vindt nog deze maand (april 2024) plaats vanaf een kraanschip met hijskraan.
Eerst worden de houten liggers met de stalen rails losgekoppeld van de houten palen. Daarna worden de stalen verbindingsconsoles van de houten palen verwijderd. Vervolgens gebruikt de aannemer een zogeheten ‘zaaggrijper’ om de houten palen af te zagen en alles aan boord te takelen. De werkzaamheden nemen naar verwachting 2 tot 3 dagen in beslag.
Opslag
Het door houtrot aangetaste hout gaat naar een afvalverwerker. Alleen de stalen rails en verbindingsconsoles worden hergebruikt. Tijdens de dijkwerkzaamheden worden zij opgeslagen bij een gespecialiseerde aannemer in Harlingen. Tegen de tijd dat de dijkwerkzaamheden bij de Rozewerf bijna klaar zijn, keren de ijsbrekers terug. Rijkswaterstaat vervangt dan de liggers en de palen door nieuw hout. Op circa 10 m afstand van de dijk in het water nemen ze hun plek weer in.
Strenge winter
Mocht zich tijdens de werkzaamheden een strenge winter aandienen, dan beschermen zogenoemde ontspanningssleuven de dijk tegen kruiend ijs. Dat zijn vakken die RWS in geval van vorst voor de Rozewerf in het ijs hakt, zodat geen kruiend ijs kan ontstaan.
Foto: De Rozewerf.