Dit jaar is het 50 jaar geleden dat in Nederland de Monumentenwacht is begonnen met inspecteren, adviseren en herstellen van erfgoed. Om dat te vieren houdt de organisatie op 23 februari in alle provincies een spectaculaire jubileumaftrap. Om klokslag 10 uur ‘s onthullen wachters geveldoeken aan markante, monumentale gebouwen.
Dat gebeurt soms abseilend, vanaf grote hoogte. In Hilversum bijvoorbeeld wordt het rijksmonumentale raadhuis van Dudok door lokale monumentenwachters op die manier in het zonnetje gezet. Daarmee de slogan Wij kijken waar niemand komt waarmakend.
Historie
Walter Kramer (Rijksdienst Monumentenzorg) en Yde Schakel (restauratieaannemer) schreven de Monumentenwacht op 23 februari 1973 officieel in als stichting. De eerste (symbolische) inspectie vond dat jaar plaats op 23 maart, om precies te zijn in Sint Nyk (Friesland), bij de familie van Eysinga.
De oprichters waren destijds al overtuigd van het nut van de stichting. Zij signaleerden dat zeker twee derde van alle grote restauraties nodig waren door achterstallig onderhoud met verval als gevolg. Sinds haar oprichting voorkomt de Monumentenwacht inmiddels een halve eeuw kostbare restauraties door tijdig gebreken te voorkomen en preventieve maatregelen te nemen.
Groei
Om effectiever te kunnen werken, werden her en der provinciale monumentenwachten in het leven geroepen, te beginnen in Groningen en Friesland. Zo kon het eigen karakter van monumenten per provincie beter worden gerespecteerd. Eind 1978 beschikten al negen provincies over een eigen Monumentenwacht. Sinds 1981 is elke provincie voorzien.
Toekomst
De Monumentenwacht staat naar eigen zeggen ook na 50 jaar niet stil: er komen nieuwe monumenten en nieuwe inspectie-instrumenten bij. Denk aan het inzetten van drones, warmtebeeldcamera’s en endoscopen.
Bovendien inspecteert de organisatie op het ogenblik niet alleen historische gebouwen, maar ook ander cultureel erfgoed zoals archeologische en groene monumenten. De basis blijft echter onveranderd: het ondersteunen van monumenteneigenaren bij duurzame instandhouding van cultureel erfgoed, ook voor toekomstige generaties.