Er bestaan in Amsterdam nog circa 200 naoorlogse monumentale wandkunstwerken. Werken aan of in een gebouw, waarbij architecten, opdrachtgevers, beeldend kunstenaars en ambachtslieden samenwerkten.
Die wederopbouwkunst (1945-1970) ademt optimisme en vernieuwing, typerend voor de naoorlogse jaren, en verdient het beschermd te worden en behouden te blijven.
Veel panden met monumentale wandkunstwerken in de hoofdstad zijn al gesloopt; soms zijn de kunstwerken ergens opgeslagen en kunnen ze hergebruikt worden, soms zitten ze nog in of aan de panden. Vele zijn echter al verdwenen.
Nog steeds staan er panden op de nominatie gesloopt of getransformeerd te worden. De gemeente Amsterdam wil voorkomen dat ook die wandkunstwerken verdwijnen.
Aanpak
De plaatselijke afdeling Monumenten en Archeologie heeft van de betreffende wandkunst een inventarisatie laten maken Die is vervolgens beoordeeld door deskundigen. Daaruit is een voorlopige ‘Top’-lijst van 86 kwalitatief hoogstaande kunstwerken opgesteld, die het meest typerend wordt geacht voor de betreffende periode. Die moeten beschermd worden.
Extra aandacht gaat uit naar wandkunst in niet-monumenten, aangezien verwijdering van die 50 kunstwerken bij verbouwingen soms zonder vergunning kan plaatsvinden. Een volgende stap wordt het digitaliseren van de werken, zodat een breed publiek er kennis van kan nemen.
Kennis en onderdak
Amsterdam wil dat eigenaren wandkunst als inspiratiebron en uitgangspunt meenemen bij verbouwplannen. Het accent ligt nu op het vergroten van kennis bij allerlei doelgroepen en het enthousiasmeren van betrokkenen. De gemeente vervult daarbij een bemiddelings- en verwijsfunctie, want zij is zelf meestal geen eigenaar van de kunstwerken. Een aantal wacht op het ogenblik op een nieuwe plek.
Om eigenaren tegemoet te komen zal de huidige subsidieverordening naar verwachting worden aangepast, zodat ook financiële bijdragen kunnen worden verleend aan restauratie en het herplaatsen van kunstwerken.
Nieuw-West
Een actueel voorbeeld van een wandkunstwerk, dat dringend onderdak moet vinden, is een keramisch reliëf van Cor Dam uit 1972, te vinden in de Christelijke Scholengemeenschap Calvijn aan de Schipluidenlaan 18 in Nieuw-West. Dit gebouw wordt begin 2018 gesloopt. Stadsdeel Nieuw-West zoekt naar mogelijkheden het kunstwerk te behouden en elders weer te gebruiken.
Foto: het kunstwerk van Cor Dam in de Christelijke Scholengemeenschap Calvijn aan de Schipluidenlaan 18 in Nieuw-West (foto Erik Swierstra).