De coverstory van erfgoedmagazine MONUMENTAAL nr. 2 – 2024 (verkrijgbaar vanaf vrijdag 5 april) is gewijd aan de spectaculaire vondst van een tijdcapsule onder de sokkel van het ruiterstandbeeld van koning Willem II op het Buitenhof te Den Haag. De rijk geïllustreerde glossy voor Nederland en Vlaanderen berichtte er op zijn website www.monumentaal.com eerder ook al over. Het sculptuur in het hart van de Nederlandse parlementaire democratie is ontmanteld om plaats te maken voor een uitzichtpunt.
In zijn editorial breekt hoofdredacteur Paul de Gram een lans voor groen erfgoed. Dat raakt door aangescherpte regels en/of omstandigheden van buitenaf in brede zin almaar meer in het slop. Een integrale blik op de leefomgeving lijkt bovendien te ontbreken.
De watertoren op het NYMA-terrein in Nijmegen krijgt na restauratie een nieuwe toekomst dankzij NYMA makersplaats, het Nationaal Restauratiefonds, provincie Gelderland en de gemeente Nijmegen. De gemeenschappelijke financiering is een belangrijke mijlpaal in herstel van het monument.
Wonen
Twee jaar geleden vestigde MONUMENTAAL de aandacht op de uitzonderlijke marmerimitaties die in het woonhuis van Brouwerij N.A. Bosch te Maastricht zijn blootgelegd. De kleurige muurschilderingen in neoclassicistische stijl, die onlangs zijn gerestaureerd, markeren de opgang naar het monumentale trappenhuis dat de allure heeft van een trapportaal van een Amsterdams grachtenpand.
Bewonen is verduurzamen staat boven de column van Rudi Westendorp, voorzitter van de landelijke vereniging BEWOOND BEWAARD. De auteur wijst op obstakels die bewoners van een monument tegenkomen en roept de overheid op haar verantwoordelijkheid te nemen. “Maak het mogelijk dat monumenten door hun bewoners bewaard worden”.
Vakantie
Met het oog op de aanstaande zomer etaleert MONUMENTAAL nr. 2 – 2024 de mooiste vakantiehuizen in Europa. Architectuurliefhebbers kunnen hun droom om te overnachten in een museum werkelijkheid laten worden dankzij het Iconic Houses netwerk.
Aan de rand van Edegem, op steenworp afstand van de Belgische provinciehoofdstad Antwerpen, pronkt het witgepleisterde classicistische kasteel Hof ter Linden, geflankeerd door twee statige koetshuizen. Een 260 meter lange dubbele dreef met lindebomen lokt vanuit de dorpskern naar de site. Het kasteel wacht een stevige restauratie, waarmee nog dit voorjaar een begin wordt gemaakt. Kosten: ruim vijf miljoen.
Weekeinde verdedigingserfgoed
Op 20 en 21 april beleeft Nederland het weekeinde verdedigingserfgoed. Forten, vestingen, waterlinies, Atlantikwallbunkers en Koude Oorlog atoomschuilkelders her en der in den lande openen hun deuren voor publiek.
Om in de stemming te geraken presenteert de lente-editie van MONUMENTAAL een blik op Fort Spijkerboor in de Beemster (rubriek Beeldspraak) en een verhelderende reportage over Fort Henricus. Kanonnen om de vijand af te slaan staan er niet meer. Maar op het fort in de oudste waterlinie van Nederland in de West-Brabantse Waterlinie zijn militair erfgoed en natuur het beschermen waard.
Sterrenwachten
Sterrenwachten van universiteiten en tientallen volkssterrenwachten enthousiasmeren duizenden jongeren. Wetenschappers en sterrenkundigen doen er opmerkelijke ontdekkingen. De observatoria zijn vaak gehuisvest in monumentale panden in historisch waardevolle omgeving.
Aan de voet van de Dom gaat de Universiteit Utrecht (UU) vier gebouwen samenvoegen tot onderwijscentrum. Waar ze elkaar ontmoeten komt een atrium met een houten boogstructuur als nieuwe tijdlaag die letterlijk en figuurlijk verbinding legt.
Circa vier jaar geleden verruilden Simone Carree en Paul Gaikhorst het drukke Amsterdam voor het rustige Gelderse dorp Dieren en kochten Villa Elize. Het eind negentiende-eeuwse onderkomen met zijn originele details, had alleen nog wat meer liefde nodig. Als een blok vielen de twee voor het prachtige pand. Het duo deelt zijn monument op verschillende manieren.
Militair erfgoed ontmaskerd
Arnhem = A Bridge too Far. Dankzij de felle strijd rond de Rijnbrug (inmiddels iconisch) is de Gelderse hoofdstad meer dan een voetnoot in de wereldgeschiedenis. De Slag om Arnhem domineerde door zijn belang en omvang echter lang de geschiedenis van Arnhems Tweede Wereldoorlog en overschaduwde daarmee alle andere geschiedenissen.
De laatste jaren is er gelukkig steeds meer aandacht voor andere perspectieven en verhalen, inclusief die van de Duitse bezetters. De interesse hiervoor is mede getriggerd door de ontwikkeling van de voormalige militaire bases Kamp Koningsweg Noord tot culturele enclave Buitenplaats Koningsweg. Een prijswinnende herbestemming.
Wie vanaf Maastricht regelmatig naar Aken rijdt, kent het misschien: in het dal van het smalle riviertje de Gulp doemt het sierlijke Kasteel Neubourg op. Een ware blikvanger door zijn imposante toegangspoort, sprookjesachtige torens en diversiteit aan gevels.
Hofje
Sité Woondiensten zet vaart achter de renovatie van het monumentale hofje De Brouwerskamp in Doetinchem. Medio dit jaar wordt het eerste huis aangepakt en eind 2024 hoopt de corporatie dat aannemer De Variabele de klus heeft geklaard. Met, als het tegenzit, een uitloop van een tot twee maanden in het nieuwe jaar.
Verder in de tweede MONUMENTAAL van 2024 o.a. de vertrouwde rubrieken Specialist, Boeken en Etalage.
Foto: Beeld Willem II zwevend boven het Buitenhof in Den Haag (foto Tineke Dijkstra/Rijksvastgoedbedrijf).