Jan Jambon, de Vlaamse minister van Cultuur, heeft zes nieuwe praktijken toegevoegd aan het register rond het borgen van immaterieel erfgoed. Het gaat om voorbeelden, die anderen kunnen inspireren bij het koesteren, delen en doorgeven van hun eigen niet-tastbaar erfgoed.
Op advies van een commissie van deskundigen heeft de bewindsman navolgende praktijken geselecteerd:
- ‘Beste Campinisten!’ Kempische commons op zijn mooist (Kempen);
- Het tweejaarlijks accordeonfestival Airbag (Brugge);
- Jong geleerd is oud gedaan: een pelotonnetje kleuters in de Bloemenstoet (Ternat);
- Het 2de Spoor van FeliX Art & Eco (Drogenbos);
- Buumplanters – La Fidélité Future (Brussel);
- Molennetwerk KempenBroek vzw (vierhoek Weert, Budel/Hamont, Bocholt/Bree en Kinrooi/Maaseik).
Volgens Jambon laten deze borgingspraktijken zien waar het bij immaterieel erfgoed om draait: de cultuur en de bijbehorende gemeenschap levend houden. Daarnaast is er aandacht voor thema’s als duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid.
Voorbeelden op een rij
MONUMENTAAL zet de zes nieuwe voorbeelden op een rij.
‘Beste Campinisten!’ Kempische commons op zijn mooist (Kempen)
Campinisten zijn vrienden, leden, sympathisanten, fans, kwekers van het Kempens Hoen. Het Kempens Hoen is niet enkel een vzw maar ook een ‘echt kieken’. 100 jaar geleden verdween het Belgische kippenras, om in 2013 opnieuw naar eigen bodem gebracht te worden. Kempens Hoen vzw vraagt alle Kempenaren om bij te dragen aan een gemeenschappelijke doel: het Kempisch kieken in ere herstellen als gezond, productief en smakelijk streekras. In een participatief project laat de vzw de verschillende erfgoeddragers uitblinken: kwekers, ambassadeurs, boeren en chef-koks. Ze staan naast elkaar op de website. In 2023 wordt het tienjarig jubileum van de thuiskomst van het Kempens Hoen gevierd.
Contact: info@kempenshoen.be / Maarten Jacobs, 0485 86 97 46 of Luk Van Bouwel, 0475 68 21 76
Tweejaarlijks accordeonfestival Airbag (Brugge)
Het Airbag Festival bestaat 20 jaar en heeft een hechte erfgoedgemeenschap gecreëerd die een liefde voor de accordeonmuziek en het accordeon deelt. Vanaf het begin koos de festivalorganisator ervoor om een breed programma samen te stellen in samenwerking met diverse culturele partners. Al bij de eerste editie besteedde het Airbag Festival bijzondere aandacht aan het erfgoed, o.a. via verschillende publicaties over het Brugse accordeonverleden, tentoonstellingen, en een vaste samenwerking met het Volkskundemuseum.
Contact: Peter Roose, peter.roose@brugge.be of roosepeter@gmail.com
Jong geleerd is oud gedaan: een pelotonnetje van kleuters in de Bloemenstoet (Ternat)
Het Bloemencorso van Ternat is het op een na oudste corso of stoet in Vlaanderen en bovendien het enige voorjaarscorso. De laatste jaren verouderde het deelnemersveld. Om daar iets aan te doen ging basisschool GO Horizon aan de slag met het erfgoed. Dat gebeurde tijdens een lokaal traject ‘Buurten met erfgoed’, ondersteund door erfgoedcel Zender. Kinderen van de derde kleuterklas versierden hun fietsjes met bloemen. Dit initiatief wordt gezien als een mooie samenwerking tussen de school, de lokale erfgoedcel en de organisatie van het bloemencorso.
Contact: Traject en borgingsaspecten: Hilke Arijs, 0491 72 74 13 of hilke@zender.be. Lokaal bestuur: Marleen Platteau, marleen.platteau@ternat.be.
Het 2de Spoor van FeliX Art & Eco (Drogenbos)
Op een plek waar je het niet verwacht, in het centrum van Drogenbos, ligt het FeliX Art & Eco Museum op het domein dat ooit van schilder en boer Felix De Boeck (1898-1995) was. Het museum werkt met twee grote luiken. Enerzijds is het er FeliXeco, het ecologische luik dat zich voornamelijk ontplooit tussen de bomen op het museumdomein en geïnspireerd wordt door de werken van De Boeck. Daarnaast is FeliXart het artistieke luik van de organisatie. Bij FeliX Art & Eco Museum is er niet alleen aandacht voor kunst en ecologie maar ook voor de integratie van immaterieel erfgoed binnen de museale werking.
Contact: Sergio Servellón, sergio.servellon@felixart.org
Buumplanters – La Fidélité Future (Brussel)
Met het project La Fidélité Future wil het burgercollectief De Bûûmplanters de verdwenen Brusselse boomgaard La Pépinière de la Fidélité (1796-1819) opnieuw uit de grond stampen. Het collectief doet dit in tuinen, parken, speeltuinen, bedrijfsterreinen en moestuinen, verspreid over heel Brussel. Het doet een beroep op de Brusselaars om samen het stedelijke ecosysteem te versterken en de levenskwaliteit in de stad te verbeteren. Het project wordt ondersteund door Urban Brussels.
Contact: Thomas Matei, 0485 20 54 92, thomas.matei@buumplanters.be
MolenNetwerk KempenBroek vzw (vierhoek Weert, Budel/Hamont, Bocholt/Bree en Kinrooi/Maaseik)
GrensPark Kempen-Broek is een verrassend gevarieerd natuurgebied waar nog 47 watermolens en windmolens draaien en malen. MolenNetwerk KempenBroek vzw is een vrijwilligersorganisatie die in 2015 is opgericht en zich inzet voor de promotie en het behoud van het molenerfgoed en het molenaarsambacht in GrensPark Kempen-Broek en in enkele direct aan Kempen-Broek grenzende gemeenten in Vlaanderen en Nederland. De vzw heeft ook aandacht voor de natuur van het grenspark en voor de mensen die er wonen. Ze brengt mens, natuur, cultuur en erfgoed samen. De organisatie zet actief in op het molenerfgoed, via verschillende kanalen (o.a. een blog) en initiatieven (o.a. wandel- en fietsroutes). Ze doet dit grensoverschrijdend voor alle 47 molens.
Contact: Toon Verlaak, 0494 30 54 73, toon.verlaak@telenet.be
Bewuste actie
Alle zes voorbeelden tonen volgens minister Jambon erfgoedgemeenschappen die bewust actie ondernemen om hun erfgoed met anderen te delen en de volgende generaties zin te geven om mee te doen.
De praktijken zijn verspreid over Vlaanderen en Brussel. Ze tonen dat diverse initiatiefnemers bezig zijn met immaterieel erfgoed: van professionele organisaties zoals erfgoedcellen tot geëngageerde vrijwilligersorganisaties.
Foto: Jong geleerd is oud gedaan: een pelotonnetje kleuters in de Bloemenstoet (Ternat).