Alle resterende museumstukken uit de tentoonstelling De Krim – Goud en Geheimen van de Zwarte Zee zijn door het Allard Pierson in Amsterdam overgedragen aan de staat Oekraïne en naar het National Museum of the History of Ukraine in Kiev gebracht.
Sinds 2014 lagen de objecten, die het Allard Pierson in bruikleen had, opgeslagen in afwachting van een uitspraak over de rechtmatige eigenaar. Die uitspraak kwam op 9 juni dit jaar, toen de Hoge Raad oordeelde dat het museum de honderden kunstschatten dient te retourneren aan Oekraïne en niet aan de vier musea op de Krim, waar de stukken oorspronkelijk vandaan kwamen.
Aankomst 26 november
Afgelopen maand zijn de objecten onafhankelijk en volgens museale regels gecontroleerd en ingepakt. Vervolgens zijn ze getransporteerd naar Kiev, waar ze op zondag 26 november zijn gearriveerd. Alle betwiste objecten zijn nu, negen jaar nadat de tentoonstelling in Amsterdam, geretourneerd.
Volgens directeur Els van der Plas van het Allard Pierson was sprake van een bijzondere zaak, waarbij cultureel erfgoed slachtoffer werd van geopolitieke ontwikkelingen. “Nadat in 2014 duidelijk werd dat de rechter zich over de zaak zou buigen, hebben wij ons gericht op het veilig opslaan van de objecten, tot het moment gekomen was om ze terug te sturen aan de rechtmatige eigenaar. We zijn blij dat er nu duidelijkheid is en de stukken zijn geretourneerd”.
Achtergrond
Met de overdracht is een eind gekomen aan een langlopende rechtzaak. In 2014 opende in het Allard Pierson de tentoonstelling De Krim – Goud en Geheimen van de Zwarte Zee, met objecten vanuit musea op de Krim. Tijdens de expositie annexeerde Rusland de Krim en werd het museum in Amsterdam geconfronteerd met conflicterende aanspraken. Zowel Oekraïne als de musea op de Krim claimden recht te hebben op de objecten. In augustus 2014 verklaarde het Allard Pierson zich niet vrij te achten een keuze te maken in deze complexe juridische vraag.
In december 2016 oordeelde de rechtbank Amsterdam dat het museum de Krimschatten moest afgeven aan de staat Oekraïne. Maar de Krim musea tekenden beroep aan tegen deze uitspraak.
Tussenarrest
In een tussenarrest in juli 2019 bepaalde het gerechtshof daarna dat het Allard Pierson rechtmatig had gehandeld door de bewuste objecten in 2014 op te laten slaan in afwachting van een definitief oordeel in de juridische procedure.
Vervolgens bepaalde het gerechtshof Amsterdam in oktober 2021 dat de objecten dienden te worden afgegeven aan de staat Oekraïne. De Krim musea stelden hierop cassatie in bij de Hoge Raad. Het definitieve oordeel kwam uiteindelijk op 9 juni 2023.
In de decemberuitgave 2023 van magazine MONUMENTAAL, verkrijgbaar vanaf 15 – 12, staat een uitvoerige reportage over de culturele steun van Nederland aan Oekraïne. Kop: Op de bres voor Oekraïens erfgoed.