De Stichting Oldenzaalse Musea mag zich Erfgoed Ster 2020 noemen. De stichting is met het plan Aanstreekelijk winnaar in de categorie Anders Boeren. Ter verwezenlijking van hun plan ontvangen de Oldenzaalse Musea 10.000 euro.
Dinsdag 16 juni reikte gedeputeerde Roy de Witte de award uit. Tevens sprak de provinciebestuurder zijn waardering uit voor de twee andere genomineerden: Op je Akkertje van Erwin en Sylvia Willemsen uit Raalte en Ouderwets wordt Nieuwerwets in Ommerschans van Pieter Koonstra.
Erfgoed als motor
Erfgoed Sterren is een wedstrijd in Overijssel die mensen met initiatieven waarin erfgoed fungeert als motor voor actuele opgaven de kans geeft 10 mille te winnen.
Bedoeling achter de campagne is erfgoed anders te bekijken. Niet alleen als iets kwetsbaars dat moet worden beschermd, maar ook als iets dat kan worden ingezet voor een andere opgave, hetgeen inspireert en waarde geeft voor de toekomst.
De categorie Anders Boeren ging in januari van start. Acht plannen die erfgoed inzetten als motor voor de voedselketens van de toekomst werden ingediend. Drie ervan maakten kans op de titel Erfgoed Ster 2020. Donderdag 11 juni ging de jury langs bij de genomineerden en koos, nadat de drie hun plan hadden gepresenteerd, een winnaar.
Lastig
De jury – Peter Breukink, voormalig directeur Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK), Petra van den Hengel van Kennispoort, Henk Baas, hoofd afdeling Landschap van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE), Gerrit Baan en Christiaan Muilerman van het Overijssels Agrarisch Jongeren Kontakt en Bart Buijs van Het Oversticht – had het lastig.
“Alle plannen voldoen aan de criteria: ze zijn origineel, financieel haalbaar en gebruiken erfgoed als motor. Het plan Aanstreeklijk was voor ons uiteindelijk de winnaar omdat het erfgoed daar op meerdere vlakken drager is van het plan en als voorbeeld kan dienen voor anderen”.
Gedeputeerde De Witte vindt het ‘heel sterk dat met Aanstreekelijk erfgoed echt leefgoed wordt’. “Het verbindt meerdere opgaves aan elkaar”.
Alle plannen, ook de niet genomineerde, kunnen ondersteuning krijgen van Kennispoort Regio Zwolle.
Het juryrapport
Aanstreekelijk: eten met de kennis uit de 17e en 18e eeuw
Indiener: Stichting Oldenzaalse Musea.
In het Palthehuis te Oldenzaal werd de jury naar eigen zeggen verrassend ontvangen door de dame van het huis, in echte oude kleding. Na een klein bezoek aan de 17/18e eeuwse keuken kreeg zij een presentatie. Eerst werd de jury getrakteerd op wortelcake en pompoensoep uit de vorige eeuw.
De Stichting Oldenzaalse Musea met het plan Aanstreekelijk laat volgens de jury goed zien hoe erfgoed anno 2020 betekenis kan hebben. Het museum wil door aan te sluiten bij hedendaagse beleving de geschiedenis en het erfgoed levend maken. Aldus, met maaltijdboxen gevuld met oude recepten, lukt dat heel goed. Van de drie genomineerden laat dit plan het beste zien hoe erfgoed zowel ruimtelijk als immaterieel kan dienen als motor voor voedselketens van de toekomst.
De jury: “Een veelzijdige insteek van cultureel erfgoed als aanjager voor beleving met fysieke ruimte, smaak, cultuur, vergeten ambachten en activiteiten, met een commerciële inslag. Helder en uitvoerbaar”.
‘Op je akkertje’ – Sallandse akkerrandthee
Indiener: Sylvia en Erwin Hartong.
Op Groei- en Zorgboerderij De Stamhoeve in Raalte willen de enthousiaste plannenmakers de oude, kleurrijke akkerflora weer op de kaart zetten. Op de drankenkaart om precies te zijn. Ze gaan thee maken van kruiden en bloemen die ingezaaid worden langs akkers en weilanden. Daarbij werken ze aan de oude verbindingen tussen boeren en burgers, helpen ze de aloude schoonheid van het landschap terug te brengen en versterken ze de bedreigde biodiversiteit. Dat doen ze door op eigentijdse wijze people, planet and profit optimaal te combineren. Door het inzaaien van akkerranden boeren, oogsten en verwerken met mensen met een zorgvraag te doen en zo de natuur op economisch rendabele manier te ondersteunen.
De jury: “Origineel in de verbinding van boeren, burgers en mensen met een zorgvraag door middel van het produceren van thee en kruidenrijke akkerranden. Leuk plan dat een inspiratie voor anderen kan zijn”.
Ouderwets wordt Nieuwerwets in Ommerschans
Indiener: Pieter Koonstra.
Dit plan voor een boerenbedrijf past volgens de jury de kennis van vroeger in het heden toe zodat het de maatschappelijke uitdagingen aan kan en de historie levendig houdt.
Het bedrijf is gevestigd in een gebied met een rijke cultuurhistorie genaamd de Ommerschans. De grond waarop geboerd wordt is met veel bloed, zweet en tranen door paupers in cultuur gebracht in de periode van 1818 tot 1890. Na een leven van hard werken eindigden veel van deze bedelaars anoniem op het kerkhof in de Ommerschans. Om de inzet van deze mensen niet in de vergetelheid te laten geraken houdt dit boerenbedrijf graag de historie van het gebied levendig. Idee is om de zichtbaarheid van dit bijzondere erfgoed in het landschap te benadrukken.