De laatste resten van het NEMAHO-complex te Doetinchem zijn tegen de vlakte. Zonde, zegt de historische vereniging Deutekom, die in een brief aan de plaatselijke overheid vergeefs heeft geprotesteerd tegen de kaalslag. De Belgische eigenaar Van der Lugt Industrial Sites wil ter plaatse nieuwbouw plegen voor een Doetinchems bedrijf.
“Opnieuw gaat belangrijk industrieel erfgoed teloor”, klaagt voorzitter Huub Koster van Deutekom. “En Doetinchem heeft al zo weinig”. Behalve zijn organisatie zijn ook Bond Heemschut, het Cuypersgenootschap en de Stichting Industrieel Erfgoed Gelderland Flevoland (SIEGF) not amused. De erfgoedbeschermers vrezen precedentwerking.
Historisch belang
Van historisch belang, naast de bijzondere geschiedenis van de fabriek NEMAHO, is volgens Koster het feit dat in oorlogstijd de Duitsers het toenmalige complex confisqueren en er een belangrijke werkplaats ontstond voor herstel van het materieel oorlogsgeweld.
“De eigenaar van dit terrein en het nieuw te bouwen bedrijf zou een tastbare herinnering kunnen (laten) maken waarin de geschiedenis van de NEMAHO, het oude gebouw en WOII tot uitdrukking worden gebracht”.
Tijdig gemeld
Volgens Ben Groot Roessink, directeur van Ten Hag Makelaars die de belangen behartigt van eigenaar Van der Lugt Industrial Sites, was de afbraak tijdig bij de autoriteiten aangemeld. “Er ontstond vertraging omdat asbest verwijderd moest worden. Bovendien moesten we een sloper vinden en ook daar ging tijd overheen”, aldus de makelaar.
Zijns inziens waren zijn er goede argumenten voor afbraak. “Nu kan er een duurzaam, energieneutraal pand worden neergezet. De gebouwen waren zo lek als een mandje. Daarnaast heeft Doetinchem een enorm tekort aan beschikbare grote bedrijfsterreinen. Dit – vijf hectare groot – is een van de weinige kavels die er nog is. Gezien de schaarste moet dat dan ook bedrijfsterrein blijven”.
De erfgoedbeschermers zijn niet onder de indruk. “Geld gaat helaas weer voor de mensen, voor schoonheid en tastbare herinneringen”, verzucht Koster van de historische vereniging Deutekom. “Als je creatief nadenkt, kunnen een of meer hallen overeind blijven. Laat het exterieur intact en vul binnen in wat nodig is”.
Geen gewone timmerfabriek
NEMAHO, dat in 2009 failliet ging, was een fabriek voor gelijmde, houten spanten, van 1921 tot 2009. Haar naam is een afkorting van (Eerste) Nederlandse Maatschappij voor Houtconstructies. Zij had hallen met karakteristieke gebogen daken en een overspanning van soms meer dan 70 meter.
Op het oog een gewone timmerfabriek, maar ‘gewoon’ was NEMAHO allerminst. Want hoewel de onderneming thuishoorde in het rijtje plaatselijk bekende bedrijven als Misset, Vredestein, Papierfabriek Doetinchem en Beccon, zullen niet veel buitenstaanders vermoeden dat NEMAHO op bijna alle continenten gebouwen heeft neergezet. Bovendien was het bedrijf jarenlang pionier in zijn branche.
Foto: Het NEMAHO-complex in Doetinchem is niet meer te redden (foto Leo ten Have).