In het hart van het dorp Ouderkerk aan den IJssel staat aan de Hollandse IJssel lierenfabriek De Rek en Horsman. Het bedrijf, in 1907 begonnen als smederij, specialiseerde zich gaandeweg in ‘het bouwen, kopen en verkopen van scheepslieren, het uitoefenen van reparatiewerkzaamheden alsmede het verrichten van draai-, boor, zaag- en freeswerk voor derden’.
Verlichting handmatig hijswerk
Scheepslieren worden gebruikt om het handmatige hijswerk aan boord van schepen te verlichten. Een lier bestaat uit een samenstel van grote en kleine tandwielen die via een slinger of jaagwiel met de hand of elektrisch worden aangedreven. Schippers in de zand- en grindvaart maakten veelvuldig gebruik van de diensten van de firma De Rek en Horsman.
In 1956 werd een stuk terrein met houten woonhuis overgenomen van de nabijgelegen houtzagerij Van Leeuwen. Dat resulteerde aan de achterkant van het bedrijf in uitbreiding met een lasserij, een grote nieuwe werkplaats en afmeergelegenheid aan de Hollandse IJssel. In het houten huis kwamen een kantoor en een magazijn.
Op het hoogtepunt van de fabrieksactiviteit werkten er twaalf man. Schaalvergroting in de binnenvaart zorgde voor neergang, maar reparatiewerk aan platbodems en historische bedrijfsvaartuigen bleef bestaan.
Belang
De locatie geldt als een zeldzaam goed bewaard gebleven voorbeeld van maritiem gerelateerd erfgoed. De lierenfabriek, de werktuigen en het ambacht zijn voor de stichting Erfgoedhavens Rotterdam, de historische scheepswerf Koningspoort Rotterdam en de museumhaven Gouda van groot belang.
Voor zover bekend, is dit een van de slechts twee in Nederland resterende fabrieken die lieren op varend erfgoed op de originele manier kunnen repareren en restaureren.
Niet beschermd
Niettemin loopt de locatie gevaar, aangezien het complex niet is beschermd. Het college van B en W van de gemeente Krimpenerwaard wil bovendien op de locatie meewerken aan verwezenlijking van een appartementencomplex met tien woningen en een vrijstaand pand.
Een aantal betrokkenen probeert met steun van erfgoedvereniging Heemschut het ensemble op de historische locatie in Ouderkerk te behouden. Mocht dat niet haalbaar zijn, dan zal Heemschut zich blijkens een vandaag (maandag 25 april) uitgegeven persverklaring inzetten om voor de machines en de ambachtslieden een nieuwe plek te vinden, opdat het vakmanschap bewaard kan blijven.