De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) houdt op donderdag 4 november samen met het Limburgs Museum en de Limburgse ArcheologieDag een symposium over het opgegraven klooster van Susteren. Dit naar aanleiding van de presentatie van een zojuist verschenen onderzoeksrapport.
Het Karolingische klooster, stammend uit begin achtste eeuw, is het eerste van Nederland dat in historische bronnen vermeld wordt. Omdat Europa slechts weinig archeologisch onderzochte Karolingische kloosters telt, hebben de opgravingsgegevens hoge zeldzaamheidswaarde.
Schenking
In 714 hebben hofmeier Pepijn II (overgrootvader van Karel de Grote) en zijn vrouw Plectrudis een kerk en een klein klooster, bestemd voor mannelijke geestelijken (spoedig gevolgd door vrouwelijke), geschonken aan de Angelsaksische missionaris Willibrord.
Voor de bouw had Plectrudis een landgoed bij de rivier de Suestra in de Maasgouw verworven. In de late middeleeuwen werd dat een klooster voor adellijke dames. Het klooster is in 1802, in de Franse tijd, opgeheven en in de vroege negentiende eeuw bijna geheel gesloopt. Alleen de elfde-eeuwse abdijkerk bleef tot op de dag van vandaag bewaard.
Omdat het archief verbrand is, zijn er nauwelijks geschreven bronnen. Het klooster lag aan de noordzijde van de abdijkerk, nu parochiekerk, op het huidige Salvatorplein aan de rand van het centrum van Susteren (provincie Limburg).
Luxe halskettingen
Het klooster van Susteren is door Henk Stoepker, voormalig provinciaal archeoloog van Limburg, namens de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (voorloper van de RCE) opgegraven in de periode 1991 tot en met 1993.
Bij de opgraving zijn sporen van houten en stenen gebouwen gevonden, evenals waterputten, ovens en klokgietkuilen. Grachten en beerputten leverden veel vondsten op. Tussen de kerk en de kloostergebouwen lag een grafveld uit de achtste tot de twaalfde eeuw, waar mannen, vrouwen en kinderen begraven lagen.
Onderzoek wees uit dat er vanaf circa 800 vrouwen aanwezig waren die luxe halskettingen droegen, met grote kleurige kralen. Uit geen enkel ander klooster in Europa zijn zulke kralen bekend. Men vroeg zich altijd af of het klooster van Susteren door Vikingen verwoest is. Uit de opgraving is geconcludeerd dat dit waarschijnlijk inderdaad het geval is geweest, omdat het klooster rond 900 compleet opnieuw is opgebouwd.
Rapport in boekvorm
Tijdens het symposium op 4 november neemt onder anderen Henk Stoepker het onderzoeksrapport (een compilatie van tien jaar noeste arbeid door dertig auteurs) in boekvorm in ontvangst.
Er zijn voordrachten van Stoepker zelf, archeo-ambassadeur Evert van Ginkel, fysisch antropoloog Steffen Baetsen, archeozoöloog Kinie Esser, antiek glas adviseur Yvette Sablerolles, restaurator Ton Lupak, houtspecialiste en senior archeologe Silke Lange, regiohistoricus Guus Janssen, mediëvist en archeoloog Frans Theuws en specialist van het middeleeuwse kloosterwezen Steven Vanderputten.
Het symposium is live online te volgen. Aanmelden kan via https://www.cultureelerfgoed.nl/actueel/agenda/2021/11/04/het-klooster-van-susteren De presentatie is voor iedereen gratis toegankelijk.
Foto: RCE.