Fort Pannerden is verkozen tot Mooiste Fort van Nederland. Dat is maandag 4 september bekend gemaakt. Tot 1 juli kon op 88 forten worden gestemd. Vijf forten bereikten daarna de laatste ronde: Fort aan de Klop, Fort bij Kudelstaart, Fort Kijkduin, Fort Pannerden en GeoFort. Publiek bepaalde uiteindelijk de winnaar.
Of het nu een torenfort, lunet of een werk is, veel versteende ridders werden de afgelopen 20 jaar levende forten. Bij de één vergader je, bij een ander geniet je op een terras of bezoek je het museum. Fort Pannerden mag zich na telling van de stemmen het Mooiste Fort 2023 van Nederland noemen. Organisator Liniebreed Ondernemen bracht de blij verraste directeur Jos Peters op 4 september op de hoogte.
Publieksverkiezing
Alle deelnemende fort-locaties aangesloten bij de stichting werden in eerste instantie genomineerd om deel te nemen aan de Mooiste Fort verkiezing. Fortliefhebbers konden via mooistefort.nl stemmen op hun favoriet. In totaal werden 24.042 stemmen uitgebracht. Fort Pannerden kreeg 23 procent van het totaal.
Juke van Niekerk van organisator Liniebreed Ondernemen is verguld met de keuze. “Fort Pannerden is een indrukwekkend vijf verdiepingen tellend fort dat uniek gelegen, ver weg van de Hollandse Waterlinies, zorgde dat het hele systeem van inundatie was gewaarborgd. Dus zowel qua historie als verschijning is het een goede en terechte keuze”.
Het winnende Fort Pannerden wordt ook wel de kraan van UNESCO Werelderfgoed Hollandse Waterlinies genoemd. Het fort in Doornenburg (gemeente Lingewaard) pronkt verborgen onder een dak van aarde, strategisch gesitueerd op de splitsing van de Waal en het Pannerdensch Kanaal.
Waker over de Rijn
Het meest oostelijk gelegen fort van de Hollandse Waterlinies waakte over het water van de Rijn, zodat het via het Pannerdensch Kanaal onbelemmerd naar het gebied van de Hollandse Waterlinie kon stromen.
De beschikbaarheid van rivierwater was cruciaal om de linie in werking te stellen volgens het principe van inundatie; land onder water zetten om de vijand op afstand te houden. Te diep om doorheen te gaan met man, paard en wagen, te ondiep om het met een boot te trotseren. Van Muiden tot de Biesbosch kon in de periode 1815 – 1945 een gebied van 125 kilometer lang en 6 kilometer breed onder water worden gezet.
Zo’n 300 soldaten waren in de tijd van de Eerste Wereldoorlog gelegerd in het fort. Daarna werd het stil, totdat het fort in 1939 weer in staat van paraatheid werd gebracht. Toen de Duitsers op 10 mei 1940 de grens overstaken, dreigden bombardementen. Snelle overgave was onvermijdelijk.
Tijdens de Koude Oorlog werd op het dak van het fort het luchtruim afgezocht naar mogelijk naderende Russische vliegtuigen. Daarna raakte het verdedigingswerk in verval. Nadat van 2000 tot en met 2006 het fort thuis werd van avonturiers en krakers, is het gerestaureerd en ingericht als interactief museum midden in het rivierenlandschap.
Prijs
De directie, medewerkers en het betrokken team vrijwilligers van Fort Pannerden krijgen op een later tijdstip de Mooiste Fort Award 2023 uitgereikt. Los van deze eer ontvangt het fort een gratis marketing en communicatiepakket.
Mede om te zorgen dat (nog) meer mensen het prachtige bouwwerk in een uithoek van de UNESCO Werelderfgoed Hollandse Waterlinies komen bezoeken. “Want alleen door actief gebruik en een plek midden in de maatschappij”, aldus de organisatie van de competitie, “wordt dit unieke erfgoed behouden voor volgende generaties”.
Forten- en Vestingfestival 2023
De uitslag is geopenbaard tijdens het jaarlijkse Forten- en Vestingfestival van 2 tot en met 10 september. Op 130 verdedigingserfgoedlocaties worden meer dan 270 activiteiten aangeboden, zoals rondleidingen, lezingen, voorstellingen, theater, muziek en activiteiten voor de jeugd. Op www.forten.nl staat het totale aanbod.
Meer forten open voor publiek
Van wijnfort tot kunstfort, van sauna tot educatief kinderfort, van watersportfort tot B enB en van escaperoom tot natuurfort. De pioniers van het eerste uur hebben inmiddels echt iets in handen: een monumentaal gebouw, mét een verhaal, gelegen in niet stedelijke omgeving. Voeg daar een museum, café, restaurant, trouw- en vergaderlocatie of andere activiteit aan toe en succes is verzekerd.
Niet eerder waren zoveel forten en werken van de Nederlandse waterlinies te bezoeken. Uitgebaat door bevlogen (fort)ondernemers, door gepassioneerde vrijwilligers of een combinatie van beiden. Onder het motto If you don’t use it, you will loose it kregen talloze forten afgelopen decennia een nieuwe bestemming.
Zo staat het forten- en waterlinie-erfgoed letterlijk en figuurlijk weer midden in de maatschappij. De inspanningen van honderden exploitanten, natuurbeheerders, overheden en vrijwilligers verenigd in de Stichting Liniebreed Ondernemen wierpen hun vruchten af. Forten werden opnieuw toegankelijk voor publiek.
Mooistefort.nl is in het leven geroepen om te laten zien hoe aantrekkelijk al deze erfgoedlocaties vandaag de dag zijn.
Liniebreed Ondernemen
Mooistefort.nl is een initiatief van de Stichting Liniebreed Ondernemen (Liniebreed) ter gelegenheid van de tiende uitgave van haar FORT! magazine. Liniebreed werd in 2011 opgericht ter ondersteuning van het culturele ondernemerschap in de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Daarna volgde al snel de Stelling van Amsterdam en vervolgens tal van andere linies. Vandaag de dag bedient Liniebreed meer dan 10 waterlinies en is de organisatie een beweging waarin diverse partijen, markt, publiek en privaat zijn verenigd. Doel: behoud van verdedigingserfgoed garanderen door duurzame, maatschappelijk verantwoorde exploitatie.