In de zevende ronde van de Erfgoed Deal zijn zes nieuwe projecten toegevoegd aan het programma. Dat brengt het totaal op 42. Binnen de Erfgoed Deal maken verschillende partijen afspraken over behoud en gebruik van erfgoed bij de grote ruimtelijke opgaven van het ogenblik.
De zes nieuwe projecten zijn Schans-Buitenwacht in Kampen, Klimaatbestendige Leidse binnenstad, Slotkwartier Egmond aan den Hoef, Archeologie in Rijnenburg, Landgoed Eyckenlust in Beek en Donk en Kazernekwartier Venlo.
Financiële bijdrage
Het gaat in totaal om financiële bijdragen van het rijk van ruim 4 miljoen euro. Gemeenten en provincies zetten daar ruim 6,6 miljoen euro tegenover. Alle toegekende projecten zijn volgens de Erfgoed Deal voorbeelden van een erfgoedinclusieve uitvoeringspraktijk die tot de verbeelding spreekt en toekomstige plannenmakers moet inspireren.
Rol van erfgoed
“We slagen er steeds beter in om erfgoed juist aan de voorkant de verbindende rol te laten spelen en zo bij te dragen aan het verhogen van de ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving”, zegt Mirjam Wulfse, voorzitter van de Erfgoed Deal.
Volgens haar zijn zes ‘prachtige voorbeelden’ toegevoegd. “Ik noem het meenemen van archeologie helemaal aan de voorkant als kansrijk voor een wijziging in het denken over de rol van archeologie én de sturende rol van erfgoed bij een groot woningbouwproject. We kunnen met recht trots zijn op deze uitkomsten”.
De zes toegekende projecten op een rij
Slotkwartier Egmond aan den Hoef
Het Slotkwartier is de verborgen parel in het hart van het dorp Egmond aan den Hoef. Centraal liggen de unieke fundamenten van het vroegere Slot op den Hoef.
Het dorp kampt sinds enige jaren met een afnemende bevolking, vergrijzing en een afnemend voorzieningenniveau. De gemeente Bergen stelt zich de opgave om dit rijksbeschermde dorpshart te herontwikkelen en om te vormen tot kern van het dorp: een aantrekkelijke plek, waar mensen trots op zijn en graag naartoe komen en waar sociale verbinding centraal staat. Gemeente, inwoners en belangenorganisaties investeren gezamenlijk in een nieuwe rol voor het Slotkwartier in Egmond aan den Hoef.
Kazernekwartier Venlo
Het project Kazernekwartier Venlo gaat over de herontwikkeling van een voormalig fort- en kazerneterrein dichtbij de binnenstad tot een gemengd stedelijk woongebied.
Het gebied kent een hoge cultuurhistorische waarde als gevolg van de aanwezigheid van rijks- en gemeentelijke monumenten die richtinggevend zijn voor de herontwikkeling van het gebied. Benutten van het aanwezige erfgoed is daarbij het uitgangspunt door het zichtbaar en beleefbaar te maken. Het project draagt daarnaast in belangrijke mate bij aan de invulling van de lokale en regionale behoefte aan stedelijk wonen voor de komende jaren.
Archeologie in Rijnenburg
De polder Rijnenburg, in de zuidwesthoek van de gemeente Utrecht, ondergaat de komende 20 jaar een ingrijpende ruimtelijke transformatie.
Rijnenburg behoort tot de zestien locaties voor grootschalige woningbouw tot 2040. De meeste huizen komen in het centrale deel van Rijnenburg. Daar ligt een 3.000 jaar oude stroomgordel, die ook een rijk archeologisch erfgoed herbergt. Doel van het project is om de archeologie zodanig in beeld te krijgen dat het erfgoed van Rijnenburg in de volle breedte kan meewegen in de ruimtelijke scenario’s. Archeologie krijgt een plek vooraan in het proces.
Historische Verbindingen Landgoed Eyckenlust
Landgoed Eyckenlust is een landgoed van 68 hectare dat onlosmakelijk verbonden is met de ontwikkeling van het Brabantse dorp Beek en Donk.
Met de komst van de Zuid-Willemsvaart werd het landgoed afgesneden van zijn omgeving. De gemeente Laarbeek en de landgoedeigenaar willen de betekenis van Eyckenlust voor de dorpsgemeenschap vergroten en het landgoed toekomstbestendig maken door de historische verbindingen met bomenlanen en bruggen te herstellen. Met het Waterschap Aa en Maas is het initiatief genomen voor een integrale gebiedsontwikkeling. Daarmee wordt verdere verrommeling van het landschap tegengegaan en natuurwaarden versterkt.
Schans-Buitenwacht Kampen
Binnen het project Schans-Buitenwacht in Kampen spelen verschillende opgaven een rol. De bewoners en gebruikers van het gebied ervaren al jarenlang wateroverlast.
Er bestaan grote hoogteverschillen in het gebied, waardoor het regenwater zich bij hoosbuien in de lage delen van het gebied verzamelt en niet weg kan. Door klimaatverandering neemt de kans op hoosbuien toe, waardoor wateroverlast voor Schans-Buitenwacht in de toekomst, zonder ingrijpen, toeneemt. Daarnaast is er een mobiliteitsopgave rond het stationsgebied en een sterk verrommelde openbare ruimte. De historie van de plek bleek de oplossing in het vastgelopen gebiedsproces: het kenmerkende bolwerk uit 1590 vormt de inspiratie voor een breed gedragen ruimtelijk ontwerp.
Klimaatbestendige Leidse binnenstad
De historische binnenstad van Leiden is het economische en toeristische hart van de regio. Door de dichte bebouwing, maar ook door vaak stenige inrichting is de binnenstad vatbaar voor hittestress.
De vraag is hoe de historische binnenstad ook in de toekomst aantrekkelijk blijft voor bewoners en bezoekers en tegelijkertijd de unieke historische kwaliteiten versterkt kunnen worden. De gemeente Leiden gaat samen met kennispartners onderzoek doen naar de klimaatopgave voor de binnenstad en naar de historische groen- en blauwstructuren. De bevindingen van de onderzoeksfase worden toegepast in een toolbox waarmee in drie verschillende uitvoeringsprojecten gewerkt wordt aan de Leidse grachtenstad van de toekomst.
Foto: De Leidse binnenstad (foto gemeente Leiden).