Museum Flehite in Amersfoort begint deze maand (april 2021) met de restauratie van het 350 jaar oude Gezicht op Amersfoort van Matthias Withoos.
Herstel van het imposante schilderij in het onlangs opgeleverde CollectieCentrum Nederland (CC NL) neemt acht maanden in beslag. Als alles goed gaat, is het kunstwerk eind dit jaar weer in Flehite te zien in de overzichtstentoonstelling ‘Ander licht op Withoos’.
Restauratieteam
Het imposante schilderij, ruim twee meter hoog en vier meter breed, onderging begin 20e eeuw zijn laatste restauratie. Het sindsdien sterk vergeelde en verouderde werk wordt nu door Restauratieatelier Amsterdam onder handen genomen.
Kunst- en cultuurhistorisch museum Flehite heeft voor voorbereidend, technisch onderzoek samenwerking gezocht met NICAS, een multidisciplinair centrum van onder andere het Rijksmuseum en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).
Nieuwe beeldtechnieken
Volgens het behandelplan wordt Gezicht op Amersfoort met röntgenfotografie, infrarood- en hoge resolutiefotografie in kaart gebracht. Daarmee komt laag voor laag in beeld; van doek tot vernis.
Die aanpak verschaft mogelijk ook nader inzicht over hoe Withoos te werk ging. Heeft de kunstenaar gebruik gemaakt van ondertekeningen en is er iets terug te vinden van de opzet van het ingenieuze perspectief in dit immense doek? En wie weet worden nog andere, nu niet zichtbare geheimen ontsluierd.
Iconisch sinds 1671
Bij raadsbesluit van 27 november 1671 werd Gezicht op Amersfoort door het toenmalige stadsbestuur aangekocht tot ‘ciraat’ van het stadhuis aan de Hof ‘nu ende in futurum’. Bijzonder is dat Withoos destijds van dat bestuur deel uitmaakte.
Zijn indrukwekkende schilderij is sindsdien in bezit van de lokale overheid. Het werk is al ruim 20 jaar in Flehite te bewonderen, veelal als startpunt voor een bezoek aan de historische, middeleeuwse binnenstad van Amersfoort.
Matthias Withoos
Met zijn stadsgezichten en gedetailleerde stillevens staat Matthias Withoos te boek als de bekendste Amersfoortse schilder in de tweede helft van de 17e eeuw.
Geboren in 1627, werd hij op jonge leeftijd leerling van de beroemde bouwmeester en schilder Jacob van Campen op de buitenplaats Randenbroek.
Na te zijn uitgeleerd bij Van Campen, vertrok hij rond zijn twintigste naar Rome om zich daar, zoals tal van andere jonge schilders, te laten inspireren. Na enige jaren keerde hij terug en werd succesvol schilder van stillevens en landschappen.
Nog geen half jaar nadat hij Gezicht op Amersfoort had voltooid moest Withoos, in juni van het Rampjaar 1672, vluchten voor de Franse troepen die voor de poorten van de Keistad stonden. Samen met zijn vrouw, zijn schilderende zonen en dochters en leerling Caspar van Wittel vertrok hij naar Hoorn. Daar overleed hij 1703.
Geldschieters
Restauratie van het schilderij Gezicht op Amersfoort is mogelijk geworden met financiële steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar BankGiro Loterij Restauratiefonds), het Fonds Bos/OVF, het KF Hein Fonds en de gemeente Amersfoort.
Foto: Matthias Withoos – Gezicht op Amersfoort, 1671 (olieverf op doek, 207,5 x 427,5 cm), Museum Flehite (foto Ruben de Heer).