Het hoekpand Brouwersgracht 46 is door Stadsherstel Amsterdam gerestaureerd; de twee woningen zijn per maart voor verhuur beschikbaar. Gegadigden op de wachtlijst van Stadsherstel kunnen binnenkort reageren. Op donderdag 15 februari kan iedereen een kijkje komen nemen.
Het rijksmonument uit 1630 heeft een interessante (chirurgijns)geschiedenis. Het werd de laatste jaren met plezier bewoond door twee zussen. Toen een van beiden kwam te overlijden, werd contact opgenomen met Stadsherstel. De erfgoedorganisatie kocht het pand van de familie en zorgde ervoor dat de overgebleven zus er tot het laatst kon blijven wonen.
Spiltrap rond scheepsmast
Het pand staat in Amsterdam op de hoek van de Brouwersgracht met de Binnen Vissersstraat. Het heeft een pothuis aan de straat, een hoog voorhuis op straatniveau met daarachter een souterrain onder een insteekverdieping, verder twee etages en een zolder met vliering onder een zadeldak. Onder de voorruimte bevindt zich een drijvende kelder (gefixeerd); het souterrain daarachter staat in verbinding met het pothuis.
Het pand, waartoe tot 1885 ook Binnen Vissersstraat 28 behoorde, werd in 1630 opgetrokken. Uit de bouwtijd dateren restanten van de bouwmuren, het houtskelet, de spiltrap (gebouwd rond een hergebruikte scheepsmast!) en de kap. Vermoedelijk werd al tijdens de bouw een drijvende kelder aangebracht. Die kon meebewegen met het grondwaterniveau. In de tweede helft van de zeventiende eeuw werd het pand deels verhuurd. Mogelijk dat daarom de eerste verdieping voorzien werd van een plavuizenvloer.
In of kort na 1755 vond een verbouwing plaats waarbij de huidige halsgevelvorm tot stand kwam en een pothuis aan de Binnen Vissersstraat werd toegevoegd. In 1973 zijn onder meer de voorgevel boven de pui en het linkerdeel van de gevel aan de Binnen Vissersstraat vernieuwd; de vensters van ramen werden van een roedeverdeling voorzien.
Chirurgijnswinkel
In de 18e eeuw was in het pand de chirurgijnswinkel van Bernardus van Vyve (1684-1759) gevestigd. Van Vyve, in afwachting van het ja-woord van de dame die hij op het oog had, had oorspronkelijk een baantje aangenomen als gildeknecht bij de weduwe van chirurgijn Pieter Cleveringh, gevestigd aan de Brouwersgracht.
Deze weduwe wist Van Vyve te verleiden en dwong hem met haar zwangerschap tot een huwelijk. De stad sprak schande van de onverkwikkelijke zaak, maar toen het huwelijk eenmaal beklonken was nam de carrière van Van Vyve een vlucht en werd hij een welgezien chirurgijn in Amsterdam.
Gribusbuurt
Tegenwoordig is het niet meer voor te stellen, maar toen de gezusters De Langen begin jaren tachtig in het authentieke rijksmonument kwamen wonen, stond dit stukje Amsterdam bekend als ‘gribusbuurt’. De twee kenden Stadsherstel sinds de jaren negentig. Indertijd nam de organisatie panden om de hoek in de Binnen Vissersstraat onder handen. Het gaf de buurt een stevige impuls.
Toen een van beide zussen kwam te overlijden, werd dan ook contact opgenomen met de erfgoedorganisatie met POM status (Professionele Organisatie voor Monumentenbehoud). Stadsherstel kocht het fraaie hoekpand in 2020 van de familie en zorgde ervoor dat de overgebleven zus er tot het laatst kon blijven wonen.
Fonds op naam
De restauratie is ruim een jaar geleden van start gegaan. Voordien was al asbest verwijderd en had de gemeentelijke afdeling Monumenten en Archeologie na locatiebezoek een waardestelling opgemaakt.
Ook zijn een bouwhistorische verkenning en een onderzoek van de aanwezige kleuren gemaakt. Dankzij Het Stadsherstel Interieur Fonds – een fonds op naam bij de Vereniging Vrienden van Stadsherstel – was het mogelijk om na dit onderzoek de historische kleuren terug te brengen op de 17e-eeuwse monumentale onderdelen.
Bij de opknapbeurt is isolatie aangebracht en zijn duurzaamheidsmaatregelen getroffen zoals lage temperatuurverwarming en ventilatie met warmteterugwinning. Na restauratie zijn er twee woningen in het pand gekomen voor ingeschrevenen op de wachtlijst van Stadsherstel.
Open huis: donderdag 15 februari 15:00 – 16:30 uur. Aanmelden is niet nodig.
Foto: Brouwersgracht 46 in Amsterdam voor restauratie.