Een vindplaats uit de bronstijd in Nijmegen blijkt een locatie met zweethutten en koudwaterbaden. Dat is volgens kenners uniek voor het vasteland van Europa. Dergelijke vroege sauna’s zijn in Europa louter bekend uit Groot-Brittannië en Ierland.
De sauna was ingericht op een open plek in een eikenbos langs een dode rivierarm (restgeul). In de bedding daarvan hebben mensen 36 eeuwen geleden een maalsteen neergelegd met een bronzen dolkje erbij. Zulke offerrituelen zijn uit de bronstijd algemeen bekend.
Kleibollen
Anders dan in Groot-Brittannië en Ierland werden in de sauna niet alleen hete stenen gebruikt, maar vooral hete kleibollen. Daarvan zijn er vele honderden gevonden. Dat deze opmerkelijke hittebron werd gebruikt, valt volgens archeologen te verklaren uit de ligging van de vindplaats.
Nijmegen-Noord ligt op de Betuwse kleigronden. Forse stenen waren alleen kilometers zuidelijker te vinden. Andere vondsten op de locatie zijn scherven van aardewerk, een bronzen bijlfragment, dierlijke resten en bewerkt vuursteen. Vergeleken met vondsten van nederzettingen uit de bronstijd zijn het er opvallend weinig. Bijzonder is de ontdekking van hoefsporen, mogelijk van offerdieren.
Grote vraag blijft wie degenen waren die zich af en toe naar deze plek begaven. Waren het families uit de omgeving van wie we de boerderijen kennen? Of moeten we, gezien de grote zeldzaamheid van prehistorische sauna’s in de regio, eerder denken aan religieuze specialisten uit een veel ruimer gebied?
Onderzoek
De sauna is aangetroffen in de Waalsprong waar veel woningbouw plaatsvindt. De gemeentelijke archeologische dienst van Nijmegen onderzoekt het gebied en bewaart en bestudeert de vondsten.
Deze vondst van zo’n twintig jaar geleden is nu uitgebreid onderzocht en zorgt voor een opmerkelijke conclusie. Het onderzoeksrapport komt later dit jaar uit in de gemeentelijke reeks Archeologische Berichten Nijmegen.
Foto: Met veel handwerk worden de sporen van een zweethut blootgelegd.