Is het een schip van de Verenigde Oost Indische Compagnie (VOC) of van de West Indische Compagnie (WIC)? Of was het een koopvaarder die vooral werd gebruikt voor de handel in Europa? Feit is, dat het schip rond 1635 is gezonken, 4 kilometer ten westen van Texel. Het wrak, vanwege zijn vindplaats Aanloop Molengat gedoopt, is sinds vandaag (woensdag 14 december) het eerste rijksmonument in de Noordzee.
De aanwijzing is op feestelijke wijze gevierd tijdens een gezamenlijk symposium van Rijkswaterstaat Zee en Delta en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Directeur Susan Lammers van de RCE overhandigde in dat kader een tekening van het scheepswrak en het rijksmonumentenbordje aan Ellen Visser, directeur netwerkmanagement van Rijkswaterstaat Zee en Delta.
Bijzondere vondst
Aanloop Molengat is in 1984 bij toeval door een visser ontdekt die er met zijn netten achter bleef haken. De man maakte er melding van en snel daarna zijn door de RCE duikinspecties uitgevoerd, het eerste archeologisch onderzoek onderwater.
Het bleek een bijzondere vondst. Het wrak vertelde veel over 17e-eeuwse scheepsbouw. Bovendien bleek de lading bijzonder: o.a. lood, tin, smeedijzer, koeienhuiden, peper en een paar slagtanden van olifanten.
Ook in ander opzicht was de vondst belangrijk voor het maritieme erfgoed; de Monumentenwet werd eind jaren ’80 aangepast waardoor ook monumenten buiten gemeentelijk ingedeeld gebied eronder vallen.
Monitoren
Aanloop Molengat is door de zware lading nog goed beschermd, maar zal blijvend worden gemonitord om instandhouding te waarborgen. De Erfgoedinspectie en de kustwacht houden de wraklocatie scherp in de gaten om die te beschermen en eventueel op te treden tegen illegale activiteiten. De Dienst der Hydrografie zet de locatie als zogenoemd historic wreck op de zeekaarten.
Voor de RCE is Rijkswaterstaat Zee en Delta bij behoud en beheer van maritiem erfgoed een belangrijke partner, temeer omdat het wrak – in dit geval – in haar beheergebied ligt: de Noordzee. Ook zij zal Aanloop Molengat monitoren.
Bovendien wordt Rijkswaterstaat in 2019, zodra de nieuwe Omgevingswet van kracht is, vergunningverlener voor activiteiten die betrekking hebben op rijksmonumenten in de Noordzee.
Foto: Susan Lammers (links), directeur van de RCE, overhandigt een tekening van het scheepswrak en het rijksmonumentenbordje aan Ellen Visser, directeur netwerkmanagement van Rijkswaterstaat Zee en Delta.