De middeleeuwse schilderingen van de Nicolaaskapel (ook wel Valkhofkapel) in Nijmegen zijn weer zichtbaar. Alle zijn geconserveerd en gedeeltelijk gerestaureerd. Daarmee is het verval gestopt en zijn details van de oorspronkelijke schilderingen tevoorschijn gekomen.
Sinds september heeft het gespecialiseerde atelier SRAL aan de klus gewerkt. Na onderzoek is ervoor gekozen om niet naar een periode terug te restaureren, maar de historische gelaagdheid te laten zien. Elke ‘groep’ schilderingen kreeg een eigen aanpak.
De Nicolaaskapel behoort tot de oudste stenen gebouwen van Nederland. De kapel, die rond 1030 is neergezet, was onderdeel van de Valkhofburcht.
Plantmotieven en fantasiebloemen
De gerestaureerde schilderingen dateren van 1543. Ze zijn aangebracht in afwachting van de komst van Keizer Karel V in 1546, nadat deze Gelre had veroverd. Het betreft vooral afbeeldingen van plantmotieven en fantasiebloemen.
In de loop van de eeuwen zijn de monumentale schilderingen blootgesteld aan weer en wind door kapotte ramen en een lekkend dak. Dat heeft gevolgen gehad voor de staat van de schilderingen.
SRAL onderzocht en behandelde alle schilderingen. De specialisten namen monsters, onderzochten de materialen, stabiliseerden loszittende verf en ontstoorden lelijke reparaties. Tijdens de laatste restauratie in de jaren ’50 van de vorige eeuw bleken de gefragmenteerde resten op verschillende manieren behandeld waardoor zes groepen zijn ontstaan die bij de huidige restauratie zijn gehandhaafd.
Zeldzame getuigenis
Bij het verwijderen van de pleisterlagen die royaal over de schilderingen waren aangebracht zijn langs de randen van de geschilderde resten nog oorspronkelijke details tevoorschijn gekomen.
Door de verschillende periodes van de afwerkingen zichtbaar te laten, vormen de schilderingen in de Nicolaaskapel in hun gefragmenteerde en gelaagde staat een zeldzame getuigenis van interieurafwerkingen in kerkelijke gebouwen waarbij de sporen van de tand des tijds niet zijn weggepoetst. De Valkhofvereniging die de kapel beheert is klaar om het verhaal te vertellen.
De restauratie vond plaats onder begeleiding van specialisten van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de Commissie Beeldkwaliteit.
Valkhofkwartier
De Nicolaaskapel of Valkhofkapel maakt onderdeel uit van het Valkhofkwartier, waar in Nijmegen 2.000 jaar geschiedenis bij elkaar komt.
Het kwartier vormt de overgang tussen de bruisende binnenstad en de natuur van de Stadswaard. Een plek vol cultuurhistorie, cultuur en evenementen.
Foto: Atelier SRAL aan het werk in de Nicolaaskapel te Nijmegen.