De Sint-Antoniusvieringen komen op de Inventaris Vlaanderen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed. De jaarlijkse volksfeesten ter ere van Sint Antonius, de patroonheilige van varkens, varkenshoeders en slagers, worden rond 17 januari in tal van Vlaamse dorpen gehouden.
De Inventaris Vlaanderen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed geeft een overzicht van niet-tastbaar erfgoed: kennis, gewoontes, gebruiken en praktijken die dermate belangrijk worden geacht dat ze aan volgende generaties kunnen worden doorgegeven. De inventaris kadert binnen de UNESCO-conventie voor het borgen van immaterieel cultureel erfgoed. Minister Jan Jambon (Cultuur) voegt de Sint-Antoniusvieringen nu toe aan die inventaris.
Verbindende rol
Jaarlijks wordt rond zijn naamdag, 17 januari, ‘Toontje met het varken’ gevierd. Die bijnaam kreeg Sint Antonius al in de middeleeuwen. De Sint-Antoniusvieringen worden gehouden in Geel-Bel (Geel), Edegem, Wolfsdonk (Aarschot), Oosthoven (Oud-Turnhout), Herdersem (Aalst), Houtem (Vilvoorde), Rotselaar en Wever (Glabbeek), maar ook in nog andere plaatsen in Vlaanderen.
De Sint-Antoniusvieringen zijn heuse volksfeesten waar honderden mensen aan deelnemen. In elke gemeente heeft de viering haar eigen karakter. Toch delen ze gemeenschappelijke kenmerken. Zo begint de dag meestal met een religieuze plechtigheid – een misviering, processie of wijding – waarbij vleeswaren en lokale producten worden gezegend.
Verkoop per opbod
Na de (eucharistie)viering worden de offergaven per opbod verkocht. De veiling trekt veel kijklustigen en de opbrengst gaat steevast naar een goed doel of de parochie.
De dag wordt afgesloten met een groot volksfeest: een dorpsbal, eetfestijn of kermis. “De Sint-Antoniusvieringen”, aldus de Vlaamse overheid, “brengen mensen samen, over de generaties heen, en spelen een belangrijke verbindende rol binnen de lokale gemeenschappen”.
Netwerk met sterke lokale traditie
Volgens minister Jambon zijn de Sint-Antoniusvieringen een traditie die sterk leeft op lokaal niveau. “Het verheugt mij dat de gemeenschappen de meerwaarde van een netwerk van vieringen zien. Daarnaast zoeken zij naar hedendaagse invullingen van het religieuze aspect, wat een manier kan zijn om dit erfgoed ook bij jongeren te laten leven. Ik wens alle betrokken gemeenschappen en beoefenaars veel succes in hun verdere acties om dit immaterieel erfgoed te borgen”.