De Protestantse gemeente te Doezum draagt op donderdag 1 oktober haar monumentale kerk over aan de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). Daarmee heeft de SOGK 95 kerken, twee synagogen, 57 kerkhoven/begraafplaatsen en negen (vrijstaande) torens in bezit.
De overdracht was oorspronkelijk gepland op 24 april, maar moest uitgesteld worden in verband met COVID-19. De aanstaande plechtigheid heeft plaats in aangepaste (besloten) vorm, dit om de coronamaatregelen te volgen. Na de overdracht wordt de kerk door de Protestantse gemeente teruggehuurd.
Opvallend uiterlijk
De opvallende tufstenen toren en het gebouw stammen uit de twaalfde eeuw. De tufstenen muren van de kerk zijn echter vervangen door baksteen. Bovendien is het schip in de dertiende eeuw met een halfrond koor verlengd.
In 1808 zijn de muren van het schip nagenoeg geheel vervangen en zijn grote ramen geplaatst. Resultaat: een kerk met een opvallend uiterlijk. Binnenin het sober gehouden interieur wordt het schip gedekt door een blauw houten plafond en is er een gepleisterde overwelving boven de koorsluiting. Met uitzondering van de zeventiende-eeuwse herenbank, is het meubilair negentiende-eeuws.
Sint-Vitus
De kerk in Doezum is oorspronkelijk gewijd aan de heilige Sint-Vitus, martelaar van de rooms-katholieke en de orthodoxe Kerk. Hij werd in de 3e eeuw geboren op Sicilië.
De man moet een historisch persoon zijn geweest, maar het enige dat van hem bekend is, is dat hij rond 304 de marteldood stierf. Vitus is beschermheilige van dansers, zangers en epileptici, en in Nederland schutspatroon van Het Gooi. Zijn naamdag is op 15 juni.
Orgel
Het orgel in het godshuis is in 1866 gebouwd door de firma G.P. Dik en Zoon. Het is het enige nieuwgebouwde orgel van deze bouwer. In 1911 werd het gerepareerd door J. Doornbos en bij de kerkrestauratie van 1929 kreeg het instrument een donker-eiken kleur.
Het orgel is in 1954 gedemonteerd en drie jaar later, na de opknapbeurt van de kerk, weer opgebouwd door Faber uit Dokkum. Door onoordeelkundig herstel is het pijpwerk toentertijd echter ernstig beschadigd. In 1992 restaureerde de firma Bakker & Timmenga het orgel en zijn de meeste ingrepen uit 1957 ongedaan gemaakt. Het orgel heeft 1 klavier met 11 stemmen en een aangehangen pedaal.
Grote waarde
De cultuurhistorische waarde van de kerk is volgens de SOGK zeer groot, vooral van de toren. Zowel als onderdeel van het dorp als het gebouw. Het godshuis wordt na de overdracht voor minimaal 5 jaar teruggehuurd door de Protestantse gemeente te Doezum en blijft in gebruik voor de eredienst.