De Europese Commissie en Europa Nostra hebben vanochtend (dinsdag 25 mei) de winnaars bekendgemaakt van de European Heritage Awards/ Europa Nostra Awards, de EU-prijs voor cultureel erfgoed, gefinancierd door Creative Europe. Dit jaar gaat de prestigieuze prijs naar 24 projecten uit 18 Europese landen, waaronder Feest! In Oost en West/De Schoolkerk van de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK).
De bekendmaking was een online evenement, gepresenteerd door Mariya Gabriel (European Commissioner for Innovation, Research, Culture, Education and Youth) en Hermann Parzinger (Executive President of Europa Nostra).
De winnaars 2021 zijn geselecteerd door onafhankelijke jury’s, bestaande uit erfgoedexperts uit heel Europa, uit inzendingen van organisaties en individuen uit dertig Europese landen.
Feest! In Oost en West
De SOGK-expositie Feest! In Oost en West is onderdeel van het landelijke museale project Weet wat je viert, geïnitieerd door Museum Catharijneconvent in Utrecht. Tien andere musea in Nederland en Suriname maakten hun eigen tentoonstelling rond het thema ‘feesten’.
De Stichting Oude Groninger Kerken koos voor de kerk in Garmerwolde. In de gewelfschilderingen zijn verbeeldingen van Kerst en Pasen te zien. In de toren is die historische laag aangevuld met een hedendaagse, interactieve tentoonstelling bereikbaar via een Escher-achtige trap. Bezoekers maken onderweg naar boven en weer naar beneden kennis met acht christelijke en islamitische feesten, waarbij de achterliggende thematiek wordt belicht.
Bovenin is een uitzichtpunt over het Groninger land. Het complex, waar ook het nieuwe ontvangstgebouw bij hoort, functioneert als educatieve en toeristische locatie, maar is ook nog steeds een ontmoetingsplek voor dorpsbewoners.
Het project kreeg vorm door vanaf de eerste planvorming samen te werken in een interdisciplinair creatief team met daarin de Stichting Oude Groninger Kerken, architect MX13, designers Studio212Fahrenheit en een vertegenwoordiger van de Plaatselijke Commissie (vrijwilligers) uit Garmerwolde. De uitvoering werd verzorgd door verschillende Groningse bedrijven, in nauwe samenwerking met elkaar.
“Het werk roept op tot verdraagzaamheid en leert de deelnemers hoe zij in een alledaagse omgeving kunnen samenleven met mensen met verschillende achtergronden. Dit zeer interactieve project, dat goed is opgezet door een interdisciplinair team, heeft tot vernieuwende resultaten geleid, die creativiteit stimuleren en erfgoed integreren in de maatschappij door het gebouw in gebruik te houden en het een nieuwe bestemming te geven”, aldus de jury.
Naast het feit dat Feest! In Oost en West open is voor het publiek, is het een lesprogramma voor basisscholen (bovenbouw), met een groepsgesprek in de middeleeuwse kerk, een bezoek aan de tentoonstelling, educatieve spelletjes en aanvullend lesmateriaal voor in de klas. Het materiaal is gericht op onderliggende alledaagse thema’s van de feestdagen in kwestie, zodat kinderen zich er beter mee kunnen identificeren.
De samenwerking met vijf scholenverenigingen vergroot de capaciteit van de tentoonstelling om interreligieus begrip – door middel van dialoog en spel – te verankeren in het standaardcurriculum van deze scholen.
Lof
De jury is vol lof over deze op kinderen gerichte manier van het aanmoedigen van interculturele saamhorigheid.
“Dit project toont hoe om te gaan met een veel voorkomend soort erfgoed, waarvan herbestemming niet altijd even voor de hand liggend is. Het maakt historische gebouwen weer onderdeel van het dagelijks leven en creëert een dialoog tussen dit erfgoed en hedendaagse, alledaagse onderwerpen. Het stimuleert een gedeeld cultureel begrip door op familie te focussen en op de feestelijke aspecten van het leven. Het is gericht op kinderen en moedigt ze aan zelf na te denken en te handelen, wat de beste manier is om saamhorigheid te creëren”.
Bekijk de film over het project op https://youtu.be/RMHLd1To2Hk
Publieksprijs
Liefhebbers van erfgoed uit de hele wereld worden nu uitgenodigd om de winnaars te ontdekken en online te stemmen op hun top drie, om zo te beslissen wie dit jaar ook nog de Public Choice Award (publieksprijs) wint. Stemmen kan via de link: https://vote.europanostra.org/
De winnaar van de Public Choice Award wordt bekendgemaakt tijdens de European Heritage Awards Ceremony in het najaar.
Europese Erfgoedprijs
De Europese Erfgoedprijs/Europa Nostra Prijs is in 2002 door de Europese Commissie gelanceerd en wordt sindsdien door Europa Nostra georganiseerd, met financiële ondersteuning van het Creative Europe programma van de Europese Unie. De award richt zich op ‘een uitmuntende benadering en beheer van erfgoed’, moedigt internationale uitwisseling van kennis aan en verbindt belanghebbenden van erfgoed onderling. De prijs wil een belangrijk instrument zijn om het belang van het Europese culturele en natuurlijke erfgoed voor de Europese maatschappij, economie en het milieu te promoten.
Europa Nostra
Europa Nostra is de Europese stem van de burgers en NGO’s (non-gouvernementele organisaties) die zich inzetten voor behoud en bevordering van bekendheid voor het cultureel en natuurlijk erfgoed.
Het is een pan-Europese federatie van NGO’s op het gebied van erfgoed, ondersteund door een breed netwerk overheidsinstanties, particuliere ondernemingen en individuen, verspreid over meer dan veertig landen. Opgericht in 1963, wordt de organisatie vandaag de dag erkend als het grootste en meest representatieve erfgoednetwerk van Europa.
Europa Nostra voert campagne om bedreigde monumenten, locaties en landschappen van Europa te redden. Zij draagt actief bij aan het maken en uitvoeren van erfgoed-gerelateerde Europese strategieën en beleidsmaatregelen, door de dialoog aan te gaan met Europese instellingen en door de coördinatie van de ‘European Heritage Alliance 3.3’.
Europa Nostra behoorde tot de initiatiefnemers en was een belangrijke partner van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed 2018. De organisatie is mede één van de eerste officiële partners van het onlangs door de Europese Commissie gelanceerde New European Bauhaus initiatief.
Creative Europe
Creative Europe is het EU-subsidieprogramma van de Europese Commissie ter bevordering en ondersteuning van de internationale samenwerking in de culturele, creatieve en audiovisuele sector.
Met een budget van 1,64 miljard euro voor 2021-2027 ondersteunt Creative Europe organisaties op het gebied van cultureel erfgoed, podiumkunsten, beeldende kunst en vormgeving, literatuur, film, televisie, muziek en videogames, evenals tienduizenden kunstenaars en culturele en audiovisuele professionals.
Foto: In de toren van de kerk in Garmerwolde is de interactieve tentoonstelling bereikbaar via een Escher-achtige trap. Bezoekers maken onderweg naar boven en weer naar beneden kennis met acht christelijke en islamitische feesten (foto Peter de Kan).