Onder de titel Werk voor een betere wereld presenteert Museum Helmond in de plaatselijke Kunsthal van 2 april tot en met 27 augustus een tentoonstelling over de stroming De Stijl. De expositie is opgenomen in het landelijke programma van Mondriaan –Dutch design jaar 2017. Het begin van de tentoonstelling valt samen met de Landelijke Museumweek van 3 tot en met 9 april.
Het is 1917 als het tijdschrift De Stijl wordt opgericht. De Eerste Wereldoorlog duurt voort en de levensomstandigheden van velen zijn slecht. Kunstenaars willen een betere wereld en proberen die met behulp van hun kunst te verwezenlijken. Ook in Nederland. Zo formuleren Piet Mondriaan, Theo van Doesburg en Bart van der Leck de uitgangspunten van De Stijl.
Tot de Tweede Wereldoorlog zijn veel kunstenaars bezig met het ontwikkelen van een eigen stijl die een bijdrage levert aan maatschappelijke verbetering. Vaak abstract. Ook passen de kunstenaars in hun werk bij voorkeur primaire kleuren toe.
Voor de gewone man
Peter Alma, een vriend van Mondriaan en Van der Leck, loopt aanvankelijk warm voor de ideeën van De Stijl. In zijn schilderijen zijn dan nog elementen te zien als zwarte lijnen, primaire kleuren en veel wit. Een goed voorbeeld daarvan is Stilleven met blaasbalg, hamer en bijl uit 1918 (collectie Museum Helmond).
Alma gaat echter al snel zijn eigen weg. Hij wil kunstenaar zijn voor de gewone man. Hij heeft een politieke en maatschappelijke boodschap te verkondigen, in een tijd waarin de arbeider weinig rechten heeft en slecht betaald lange dagen moet werken. Een voorbeeld hiervan is Alma’s houtsnede 8 uur (1928). Met krachtige lijnen in zwart tegen wit is dit een strijdkreet voor de rechten van alle werknemers.
Sociale strijd
Ook andere Nederlandse kunstenaars uit die tijd als Lou Loeber en Johan van Hell passen elementen in hun werk toe die voor De Stijl kenmerkend zijn. Net als Alma kiezen zij voor thema’s die een relatie hebben met het leven van de arbeider en de werkman of zijn sociale strijd.
Johan van Hell toont in Toekomst 14 (collectie Museum Helmond) een olieverkoper die door de bittere kou moet met zijn waar geschilderd in wit, zwart, blauw en geel. Anderen zoals Louis Schrikkel kiezen voor een geabstraheerde figuratie en schilderen ook met mengkleuren en tussentinten.
Werk voor een betere wereld presenteert circa 50 werken van Bart van der Leck, Peter Alma, Lou Loeber, Johan van Hell, Charley Toorop, Dirk Nijland, Theo van Stiphout, Louis Schrikkel, Hendrik Valk, Chris Beekman en vele anderen. De tentoonstelling is samengesteld uit werken uit de eigen collectie Mens en Werk en bruiklenen van het Stedelijk Museum, Museum Amsterdam, Museum Arnhem en het Singer Laren.
Foto: Stilleven met blaasbalg van Peter Alma, vanaf 2 april te zien in de Kunsthal van Museum Helmond.