Heemschut heeft er bij het dagelijks bestuur van Amsterdam op aangedrongen het huidige plan voor de verbouwing van het Amsterdam Museum af te wijzen. De nu voorgestelde wijze, aldus de erfgoedvereniging, vormt een te grote en te grove ingreep in het historisch gegroeide complex.
Het verbouwingsplan voor het museum is onlangs voor een tweede keer afgewezen door de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK). Hoewel nog niet in detail uitgewerkt of openbaar gemaakt, zegt ook Heemschut zich op hoofdlijnen niet te kunnen vinden in het voorstel van architectenbureau Neutelings Riedijk.
“De historische structuur van het bijzondere complex wordt te ingrijpend aangetast. Waardevolle onderdelen dreigen verloren te gaan”, verklaart de commissie Amsterdam van de erfgoedvereniging.
In het gebouwengeheel zijn volgens haar drie historische hoofdfases te onderscheiden: de laatmiddeleeuwse kloosterstructuur, het Burgerweeshuiscomplex en de verbouwing tot Amsterdam Historisch Museum in de jaren ’70.
Schuttersgalerij
In het voorgestelde plan wordt de openbare ‘Schuttersgalerij’ vervangen door een zaalachtige ruimte met een hoge opbouw en een dakterras. Heemschut: “Door deze ingreep verdwijnt een van de laatste restanten van de stadsstructuur van het laatmiddeleeuwse Amsterdam”.
De scheiding tussen de twee hoofddelen van het gebouwencomplex (de Jongensbinnenplaats en de Meisjesbinnenplaats) wordt gevormd door de Gedempte Begijnensloot. Over die sloot is bij de verbouwing in de jaren ‘70 (ontworpen door de architecten B. van Kasteel en J. Schipper) volgens Heemschut’s commissie Amsterdam op zorgvuldige wijze de Schuttersgalerij gebouwd, waarbij respectvol is omgegaan met de historische structuren van de omgeving.
“Het afbreken van de galerij, in combinatie met sloop van de historische zijmuren van de belendende panden, maakt op grove wijze inbreuk op de gelaagdheid van het gebouwencomplex. Wij verzoeken het college van B en W met klem deze historisch gegroeide structuur te respecteren. Daarbij is het van belang te weten dat de galerij – een uitzonderlijke openbare passage – de bezoekers niet alleen de historische structuur laat ervaren, maar inmiddels ook tot de geschiedenis van het complex behoort en bovendien door velen zeer wordt gewaardeerd”, aldus de erfgoedvereniging.
Sint Luciënsteeg
In de Sint Luciënsteeg dreigt een aantal gebouwonderdelen te worden afgebroken om plaats te maken voor grotere ‘eigentijdse’ invullingen. Ook hiermee wordt het complex volgens Heemschut te grof aangetast.
“Aan de hand van archiefmateriaal is aan te tonen dat de gevelstructuur in de steeg in ieder geval al van het midden van de 18e eeuw dateert en wellicht zelfs nog ouder is. Het verdient daarom de voorkeur deze gebouwdelen in te passen in het verbouwingsplan”.
Ook zijn naar het inzicht van de erfgoedvereniging de beoogde nieuwbouwonderdelen te groot voor de steeg en zullen die veel daglicht wegnemen. “Uit het tweede verslag van de CRK blijkt dat nu wordt geopteerd verschillende muuronderdelen op te nemen in de voorgestelde nieuwbouw, waardoor die nog steeds verworden tot een hoge, vlakkere en meer gesloten wand”.
Ondanks dat er geen uitgewerkte plannen van bekend zijn, wil Heemschut haar zorgen uiten over de voorgenomen verbouwingswerkzaamheden.
Gevelstenen
In de zijmuren van het complex in de Sint Luciënsteeg zijn sinds de jaren 1920 historische gevelstenen ingemetseld, afkomstig uit afgebroken panden. Die zijn er terechtgekomen door inzet van een speciaal opgerichte vereniging.
Heemschut: “De gevelstenen zijn al bijna honderd jaar op deze plek te vinden en in die zin ouder dan het museum zelf. Wat gebeurt er met de stenen na de verbouwing? Er lijkt in de plannen nog geen plek voor te zijn. Zeer ten onrechte, want de verzameling gevelstenen behoort inmiddels tot de vaste collectie; ze dient dan ook op een goed zichtbare plek in het Museumcomplex te worden ondergebracht”.