Na drie jaar renoveren heropent het voormalige landhuis van Constant Permeke in de West-Vlaamse gemeente Jabbeke binnenkort zijn deuren. De bezoekersbeleving is herdacht en het museum geniet een nieuwe invulling. Voortaan ligt de nadruk in de presentatie nog meer op de figuur Permeke. De toegankelijkheid van het gebouw is verbeterd en de tuin is opgeknapt aan de hand van archieffoto’s van de kunstenaar. Zijn voormalige beeldhouwatelier is bovendien voorzien van een hedendaags klimaatsysteem.
Veelzijdig en eigenzinnig
Constant Permeke (1886 – 1952) was meer dan schilder van boeren en vissers in donkere, sombere kleuren. Het museum wil die eenzijdige blik doorbreken en ’s mans internationale belang aantonen. De kunstenaar stond met één voet in het Europese modernisme en met de andere in de traditie van grootheden als Rembrandt, Rubens en Van Gogh. Hoewel Constant Permeke vaak omschreven wordt als een van de kernfiguren van het Vlaamse expressionisme, is hij veelzijdiger en eigenzinniger.
Het Permekemuseum ambieert uit te groeien tot hét kenniscentrum rond Constant Permeke dat het archief en de kennis van de kunstenaar samenbrengt om academisch onderzoek te stimuleren.
Vernieuwde blik
Het woonhuis biedt een permanente inkijk op treffende onderwerpen uit Permekes leven en werk. Er worden verhalen verteld met kunstwerken, gebruiksvoorwerpen, archiefmateriaal, foto’s en films.
In samenwerking met de gemeente Jabbeke heeft het museum tijdens de verbouwingswerkzaamheden in plaatselijke media een oproep gedaan naar mensen die Permeke gekend hebben. Met als gevolg, dat zeven bijzondere getuigenissen konden worden opgenomen en verwerkt in de nieuwe presentatie.
Jaarlijks zullen er twee tentoonstellingen plaatsvinden in het beeldhouwatelier, met kunstwerken uit de collectie van het museum en bruiklenen van privéverzamelaars en internationale musea. De winterexposities staan telkens in het teken van onderzoek rond Constant Permeke en het modernisme. De zomertentoonstellingen brengen de kunst van Permeke en andere kunstenaars (uit verschillende periodes) samen in wat het museum noemt ‘een intrigerende en vernieuwende dialoog’.
Eerste tentoonstelling
Met de heropening opent ook de tentoonstelling Constant Permeke in tegenlicht. De expositie biedt een verrassende kijk op dertig in het oog springende kunstwerken van Permeke die zijn verscheidenheid en grensverleggende karakter bevestigen.
De tentoonstelling nodigt bezoekers uit om vanuit nieuwe inzichten de kunst van de Vlaming te benaderen. Voor de tentoonstelling werden uitzonderlijke bruiklenen toegestaan uit private collecties en (inter)nationale musea.
Buitenbeentje
Constant Permeke staat vooral bekend als centrale figuur van het Vlaamse expressionisme. Toch was hij eerder een buitenbeentje. Permeke koos voor een eigenzinnig traject in de marge van het kubisme, het expressionisme en het humanisme.
Hij schilderde zijn dagelijkse realiteit: onverbloemde, bezielde portretten van zijn familie, mensen uit zijn omgeving, alledaagse gebeurtenissen, het tedere moederschap, landschappen en zeegezichten. Zijn aandacht ging uit naar diepmenselijke thema’s, naar de verbondenheid van mensen onder elkaar en met de natuur.
Spel en proces
Maar bovenal ging het Permeke om het spel en het proces bij het creëren, de zoektocht en het experiment, het constant beslissen om door te gaan of los te laten. Hij nam risico’s en verlegde grenzen bij het kiezen van zijn technieken, materialen en formaten die hij als collages samenbracht. Wars van taboes en beperkingen, volledig in lijn van het modernisme, zocht Constant Permeke hoe hij het academisme kon wentelen of doorbreken, hoe hij de teken- schilder- en beeldhouwkunst telkens opnieuw kon uitvinden.
Het vernieuwde Permekemuseum is vanaf 29 maart te bezoeken. Expo Constant Permeke in tegenlicht: 29.03.2024 – 03.11.2024.
Foto: Museum Permeke (foto Ivan Mahieu).