Op voormalig Vliegkamp Valkenburg in Katwijk gaan weer dagelijks toestellen de lucht in. Geen vliegtuigen, maar drones. Startups en piloten kunnen er terecht op een speciaal ingerichte campus, gefaciliteerd door het Rijksvastgoedbedrijf.
Het gewezen marinevliegkamp met zijn rijke geschiedenis van 67 jaar heeft de papieren voor een drone-testveld op zak, zou je denken. Toch moest programmamanager Peter Vermeer van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) in 2018, bij aanvang van het project, vergunning aanvragen. “Bij het sluiten van Valkenburg is de vliegbestemming geschrapt om woningbouw mogelijk te maken”.
Om het militaire vliegveld, dat in 2021 formeel is opgeheven, weer te openen voor drone-vluchten had volgens Vermeer dan ook ‘nogal wat voeten in aarde’. Maar een testvlucht boeken kan vandaag de dag eenvoudig via de RVB-website. Zodra de luchtverkeersleider de dronepiloot ‘clearance’ geeft, kan het toestel de lucht in.
Ruim 1.000 vluchten
Sinds het begin twee jaar geleden zijn op Valkenburg, deelnemer aan Open Monumentendag 2022, meer dan 1.000 geregistreerde dronevluchten uitgevoerd. De locatie in het gelijknamige Zuid-Hollandse dorp heeft in die tijd in binnen en buitenland naam gemaakt bij dronebedrijven en -vliegers.
Belangrijkste reden: ter plaatse kan de hele dag worden getest. Op normale vliegvelden staan dronepiloten vaak lang te niksen omdat zij moeten wachten op de vliegtuigen die er landen en opstijgen. Toch is volledige beschikbaarheid van de oude start- en landingsbaan niet de enige reden voor dronepiloten en -bedrijven om naar Valkenburg af te reizen.
RVB-manager Vermeer: “Met het samenwerkingsverband Unmanned Valley laten we zien wat Valkenburg kan worden; een innovatieve en duurzame woon- en werkplek”.’
Unmanned Valley
In de oude hangars pal aan de drone-testbaan hebben inmiddels circa twintig bedrijven hun intrek genomen. “Er werken nu 160 mensen”, weet programmamanager Theo de Vries van Unmanned Valley. Daarmee is het terrein uitgegroeid tot een ware innovatiecampus, waar bedrijfsleven, onderwijs en overheid intensief samenwerken.
De noodzaak voor zo’n ‘fieldlab’ ontstond in Delft. Studenten van de Technische Universiteit Delft (TU Delft) wilden de door hen ontworpen drones testen, maar dat kan niet op het universiteitsterrein. Om in de behoefte te voorzien, richtte de universiteit samen met de gemeente Katwijk de stichting Unmanned Valley op. Doel: naast het creëren van een testveld het opzetten van een innovatiecampus.
De Vries: “De TU Delft brengt startup-kennis en ervaring in waar het gaat om de organisatie van een fieldlab. De gemeente zorgt voor regionale support en legt de bestuurlijke verbinding met de provincie Zuid-Holland en de Europese Unie. Dat heeft serieuze subsidies opgeleverd”.
Het RVB faciliteert Unmanned Valley door het terrein ter beschikking te stellen en de gebouwen in te richten.
Stap-voor-stap
“Er bestaat voor het project geen blauwdruk, het is pionieren om voor een volstrekt nieuwe industrie een goed concept neer te zetten. Met het Rijksvastgoedbedrijf hebben we stap voor stap de soft- en hardware op elkaar afgestemd en zo de ontwikkeling aangejaagd’, schetst manager De Vries de samenwerking tussen Unmanned Valley en het RVB.
Die ontwikkeling is in drie fases opgezet. Bij de start in 2020 kwam in de voormalige onderhoudswerkplaatsen van Vliegkamp Valkenburg 3.000 vierkante meter beschikbaar voor de TU-startups. Die ruimte zat direct vol. Fase 2 telt 2.000 vierkante meter en is al voor een belangrijk deel vergeven. De laatste fase van 3.000 vierkante is kortgeleden ingezet. In totaal beslaan de kantoorgebouwen van de campus ongeveer 8.000 vierkante meter, ofwel om en nabij 1,5 voetbalveld.
Met de komst van nieuwe bedrijven, dienen zich ook nieuwe wensen aan. Zo is elders op het terrein door het RVB een oude loods ter beschikking gesteld. Drone-bouwers kunnen daar hun apparatuur uitproberen. De Vries: “Drones worden nu al in magazijnen gebruikt, bijvoorbeeld voor de inventarisatie van de daar opgeslagen spullen. Ontwikkel je hiervoor een nieuw apparaat, dan wil je dat kunnen testen”.
Zwermen
Een supersnel 5G mobiel netwerk is een andere voorziening die voor de startups is aangelegd. Dat is nodig om proeven te kunnen doen voor dronebesturing en alle data die drones opleveren. Spectaculair is de toepassing van ‘drone-zwermen’, waarbij talloze drones tegelijkertijd worden aangestuurd om bijvoorbeeld gezamenlijk een figuur te vormen als alternatief voor vuurwerk.
De concentratie van drone-kennis op Valkenburg trekt niet alleen startups. Zo heeft het ROC Amsterdam op de campus 25 studenten ondergebracht en heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport er een vestiging. “Dat verkleint de afstand tussen beleid maken, handhaven en innovatieve nieuwe toepassingen”, aldus De Vries.
Hoofdmissie blijft
Maar de hoofdmissie van het Rijksvastgoedbedrijf is en blijft woningbouw, benadrukt programmamanager Peter Vermeer. Komt de campus de afgesproken proefperiode door, dan blijft hij. Tegelijkertijd stimuleert het RVB innovatieve industrie die in Zuid-Holland voor hoogwaardige werkgelegenheid zorgt.
Foto: Inspectie van een drone op voormalig Vliegkamp Valkenburg in Katwijk, waar in samenwerking met onder meer de Technische Universiteit Delft een fieldlab is ingericht voor startups (foto Erik Jansen).