Het Planetarium van Eise Eisinga in Franeker wordt definitief bij de UNESCO aanbevolen om werelderfgoed te worden. De voordracht van het beroemde astronomische uurwerk is voorzien in 2022. Daarna besluit het comité van UNESCO.
Nu ook de gemeenteraad van Waadhoeke 50.000 euro beschikbaar heeft gesteld zijn de kosten voor de nominatie gedekt. De provincie Friesland draagt eenzelfde bedrag bij, evenals de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).
Koninklijk
Het Eise Eisinga Planetarium is het oudste nog werkende planetarium ter wereld. Het toont al sinds 1781 de actuele stand van diverse hemellichamen. In 2006 kreeg het uurwerk het predicaat koninklijk. Datzelfde jaar werd het opgenomen in de Canon van Nederland.
Eind 18e eeuw ontving het Planetarium te Franeker hooguit een paar honderd bezoekers per jaar. De afgelopen decennia echter is de interesse enorm gegroeid. Vorig jaar werden liefst 64.000 belangstellenden verwelkomd.
Uitgebreid
O.m. vanwege die extra toeloop is het Planetarium in 2004 en 2016 uitgebreid met twee naastgelegen panden. Maar net als in 1781 krijgen alle bezoekers nog altijd uitleg in de Planetariumkamer. Het model van de zon met de 6 planeten die eromheen draaien, werkt nog steeds.
In een eerder stadium oordeelde een team van deskundigen al positief over de kandidatuur van het Planetarium van Eise Eisinga voor de status van Werelderfgoed bij de UNESCO. Volgens de expertgroep is de uitzonderlijke universele waarde ervan aantoonbaar.
Eise Eisinga
Omdat hij was voorbestemd om, net als zijn vader, wolkammer te worden, mocht Eise Eisinga niet naar de Latijnse school.
Hoogbegaafd als hij was, maakte hij zich via zelfstudie de grondslagen van wiskunde en astronomie eigen. Toen er in 1774 in Friesland paniek uitbrak omdat in een boekje werd voorspeld dat de aarde zou vergaan door een botsing met andere planeten, bouwde hij aan het plafond van zijn werkkamer in Franeker een bewegend model van het zonnestelsel. Daarmee kon hij aantonen dat er geen reden was voor angst. In 1781 was zijn planetarium klaar.