Wie geïnteresseerd is in naoorlogse architectuur en stedenbouw, kent ‘Jerusalem’ in Nijmegen, zo genoemd vanwege de lichte huizen met platte daken, en veelal smalle straten.
De buurt, die onder meer bestaat uit 220 eengezinswoningen, wordt op het ogenblik omgetoverd tot duurzame nieuwbouwwijk, met een eerbiedige knipoog naar het verleden.
Jerusalem verrees in de jaren ’50 van de vorige eeuw, toen Nijmegen, zwaargehavend door de Tweede Wereldoorlog, kampte met grote woningnood.
Aireysysteem
De huizen aldaar zijn gebouwd volgens het Aireysysteem. Met standaardplattegronden, standaardmaten, en prefab onderdelen van beton, staal, en houtvezelplaten konden ze snel en gemakkelijk in elkaar worden gezet. Het basisontwerp was van architect J.F. Berghoef.
Na bijna 70 jaar zijn de woningen echter technisch en energetisch dusdanig verouderd, dat eigenaar Talis ze integraal moet vervangen. De corporatie stelde daartoe een kwaliteitsteam aan, onder voorzitterschap van Ben Verfürden van Hylkema Erfgoed.
Verfürden: “Samen met wederopbouw-expert Leon van Meijel, kunstenaar en Jerusalem-bewoner Coen Vernooij en architect Ron Baltussen hebben wij een zogenoemd beeldkwaliteitskader opgesteld. Daarin zijn de essentiële kenmerken van de stedenbouw en architectuur in Jerusalem vertaald in ontwerpuitgangspunten voor de nieuwe wijk”.
Vervolgens is Architektengroep Gelderland geselecteerd.
Architectuur met knipoog naar het verleden
Uitgangspunt was het tot stand brengen van een eigentijdse, toekomstbestendige wijk, die in elk opzicht eer doet aan de pioniersbouw. Met respect voor en behoud van de identiteit en cultuurhistorische kwaliteit, ook na de sloop.
De nieuwe huizen zijn modern, duurzaam, en gasloos, maar knipogen op verschillende vlakken naar hun voorgangers: ze zijn op hetzelfde fundament gebouwd in dezelfde stedenbouwkundige opzet, kunnen snel worden opgetrokken, en hebben dezelfde architectonische opbouw. Ook zijn de toegepaste materialen en kleurstelling geïnspireerd op die van de originele woningen.
Behoud karakter
Jerusalem vernieuwt, maar behoudt zijn unieke karakter en blijft in Nijmegen een samenhangende, herkenbare eenheid. Inmiddels zijn ruim 50 nieuwe woningen klaar.
In 2023 moet het nieuwe Jerusalem zijn voltooid, inclusief de openbare ruimte, waarvoor de gemeente Nijmegen een plan heeft ontwikkeld dat eveneens recht doet aan de bijzondere aanleg en inrichting van destijds