De Jacobstoren in Winterswijk wordt niet verkocht, net zo min als het carillon. De bestuurders van het Achterhoekse dorp hebben het voornemen in allerijl ingetrokken, na een massaal getekende petitie vanuit de Winterswijkse bevolking en (landelijke) media-aandacht. Ook beiaardier Wim Ruessink, tevens organist van de Jacobskerk, blijft.
De beoogde gemeentelijke besparing, ingegeven door bezuinigingsoverwegingen, werd onder veel Winterswijkers gevoeld als een aantasting van de levendigheid en aantrekkingskracht van het centrum van het dorp in Oost-Gelderland.
Toren, carillon en beiaardier zijn onlosmakelijk met de regio verbonden en vormen samen ter plaatse een basisvoorziening. Het trio draagt dagelijks bij aan de aantrekkingskracht van Winterswijk als marktplaats, zowel voor de eigen inwoners als voor de duizenden bezoekers.
Eigendom van de gemeenschap
De Jacobstoren is al twee eeuwen bezit van de gemeente, dus van de totale lokale gemeenschap. Het carillon was dertig jaar geleden een geschenk van de inwoners aan het dorpsbestuur. De gemeenteraad vertegenwoordigt die gemeenschap en is tegelijkertijd bewaker van het erfgoed van Winterswijk. De toren is beschermd door de status van rijksmonument, maar dat geldt niet voor het carillon.
De bouw van de toren, begonnen in 1507, is omstreeks 1550 afgerond. Daartoe werd niet alleen baksteen gebruikt, maar ook tufsteen van de romaanse kerk die vanaf 1200 op de plek van de Jacobskerk heeft gestaan.
Het onderhoud van de 57 meter hoge kerktoren wordt door alle inwoners opgebracht. De ingrijpende restauratie enkele jaren geleden, waarbij de toren maandenlang in de steigers stond, liet zien wat nodig is om deze ook in de toekomst te behouden. Dat werd ook gesymboliseerd door de toren als leerlingenbouwplaats te gebruiken, waar jongeren werkervaring op konden doen.
Carillon
In 1991 werd een stichting opgericht om geld in te zamelen om een carillon in de toren te kunnen plaatsen. In het comité van aanbeveling waren bijna alle Winterswijkse organisaties en instellingen vertegenwoordigd.
Met publieksacties werd geld ‘verdiend’ voor de aanschaf. De gemeente verleende volop medewerking aan het initiatief, door bijvoorbeeld het binnenkomende geld te beheren en een klok te schenken. Ook buurgemeenten, zelfs over de grens met Duitsland, schonken een bijdrage.
Van de 47 klokken in het carillon zijn er 38 geschonken door een bedrijf, fonds, instelling of particulier. Negen klokken zijn betaald uit de opbrengsten van de acties. Drie jaar later kon het carillon in de toren van de Jacobskerk worden geïnstalleerd. Sinds 1994 heeft de gemeente Winterswijk jaarlijks geld uitgetrokken voor bespeling en onderhoud.
Beiaardier
Sinds 2011 wordt het carillon bespeeld door beiaardier Wim Ruessink. Zijn voorganger Gert Oldenbeuving was nog in dienst bij de gemeente, Ruessink heeft een contract voor onbepaalde tijd als zzp’er. De beiaardier bespeelt het carillon zowel live als via de automaat. Voor die carillon-automaat schrijft hij ‘versteken’, korte arrangementen die elk kwartier te horen zijn.
Foto: De toren en de Jacobskerk vormen al eeuwenlang het middelpunt van Winterswijk (foto Sjoerd van der Werf).
goed nieuws, dit soort structuren (toren en carillon) zijn (onbewuste) bakens voor een functionerende samenleving die je zo enorm mist in nieuwbouw wijken