Bond Heemschut verwacht van het kabinet Rutte IV een actiever aanwijzingsbeleid voor monumentaal erfgoed, de instelling van een aankoopfonds voor de verwerving van unieke kerkgebouwen en bescherming van topstukken mobiel erfgoed,
Dat schrijft Heemschut, dit jaar 111 jaar oud, aan de nieuwe staatssecretaris van Cultuur en Media, Gunay Uslu. In de uitgebreide brief, waarin zij de bewindsvrouw ook uitnodigt voor een kennismaking, somt de erfgoedvereniging zorgen en wensen op.
Heemschutdirecteur Karel Loeff reflecteert in de brief onder andere op de stand van zaken in monumentenland.
Nieuwe rijksmonument
De nationale erfgoedvereniging bepleit bij de staatssecretaris een actiever aanwijzingsbeleid voor monumentaal erfgoed: vooral voor jongere gebouwen (zogenoemd Post 65 erfgoed) en historische interieurs.
Loeff: “We zouden graag een van de eerste gebouwde moskeeën geplaatst zien op de rijkslijst, maar ook een ‘upgrading’ van bijzondere woonhuizen die nu minder goed of niet beschermd zijn. Monumenten gaan wel van de lijst af, maar er komen nauwelijks nieuwe bij. Dat moet flexibeler, sneller en actiever”.
Aankoopfonds
Volgens Loeff is een aankoopfonds voor de verwerving van unieke kerkgebouwen, die we niet willen herbestemmen tot appartementen, hard nodig.
“Simpelweg omdat ze ook van binnen té bijzonder zijn. Diverse monumentenorganisaties zijn goed in staat en graag bereid, met of zonder bruidsschat, om dit erfgoed te behouden. Een actief beleid en een fonds voor dat doel zijn dringend gewenst”.
Mobiel erfgoed
Vliegend, varend en rijdend erfgoed zijn volgens Heemschut categorieën met veel gepassioneerde eigenaren, maar daardoor ook kwetsbaar.
“Wij vragen bescherming van de topstukken van mobiel erfgoed, omdat we de afgelopen kabinetsperiode helaas unieke objecten, zoals het watervliegtuig Catalina, naar het buitenland hebben zien verdwijnen”.
Samenwerking
Heemschut acht betere samenwerking met andere overheidsorganen noodzakelijk.
“Het rijk neemt niet altijd de juiste verantwoordelijkheid voor zijn eigen erfgoed. Zo gaat het Rijksvastgoedbedrijf over afstoting van gebouwen, maar wordt monumentale architectuurgebonden kunst in die gebouwen vaak mee verkocht met als gevolg sloop en vernietiging. Een fonds voor verplaatsing en herbestemming van monumentale architectuurgebonden kunst zou daarvoor mede een oplossing kunnen zijn. Problemen zijn er ook bij Defensie (Fort Crèvecoeur) en Rijkswaterstaat (vuurtoren De Lange Jaap). Hebben deze ministeries en diensten hun erfgoedzorg voldoende op orde?”
Landschappen
De erfgoedvereniging bepleit in haar brief aan de staatssecretaris verder een actieve rol in de bescherming van waardevolle landschappen.
“We staan voor grote uitdagingen. Om meer woningen te bouwen en de klimaatdoelen te halen, zal het landschap enorm veranderen. Wij vragen extra menskracht in te zetten en zelf meer dan alert te zijn om het landschappelijke erfgoed niet te laten verdwijnen, iets waarvoor ook het Planbureau voor de Leefomgeving recentelijk nog waarschuwde”.
Recentralisatie
Tenslotte attendeert Heemschut op het belang van recentralisatie.
“Er zijn in Nederland ruim 60.000 rijksmonumenten aangewezen, maar gemeenten zijn door decentralisatie zowel vergunningverlener als handhaver. Die handhaving vormt vaak een probleem, omdat bij veel gemeenten erfgoed en monumentenbeleid niet of nauwelijks op de agenda staat. De schakel van beleidsuitvoering en toezicht is zwak vanwege een gebrek aan kennis en fte’s bij gemeenten. Het toezicht op monumentale eigendommen van het rijk en op UNESCO Werelderfgoed zou als aanvullende taak bij de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed gelegd moeten worden”.
Klik hier: download hier de hele brief aan staatssecretaris Gunay Uslu
Bij laatste alinea: Gemeenten offeren erfgoed te vaak op voor andere belangen en ambities. Zonder scherpere voorwaarden en handhaving door Rijksdienst is erfgoed daar te vaak niet in goede handen!