Op een stukje van natuurgebied de Sallandse Heuvelrug komen zó veel bedreigingen van de biodiversiteit bijeen, dat Natuurmonumenten op de Sprengenberg de zogenoemde Route van Verloren Soorten heeft uitgezet. De nieuwe wandelroute is sinds zondag 12 maart te belopen.
“De natuur is ziek”, weet Natuurmonumenten. ”Sommige specialistische en bijzondere planten en dieren zijn al verdwenen – en vergeten. Ook robuustere soorten hebben het inmiddels moeilijk door verdroging, versnippering, vervuiling en verzuring van hun leefgebied”.
Natuuramnesie
“Het landschap”, constateert de vereniging in een persverklaring, “wordt stilletjes steeds armer. Die ongemerkte achteruitgang noemen we natuuramnesie. In natuurgebieden kun je vaak niet zomaar zien wat er aan scheelt. En wat je nooit hebt gekend, mis je ook niet”.
Insecten-, planten- en diersoorten worden dusdanig kostbaar en fragiel dat je ze zou willen inlijsten. Dat heeft Natuurmonumenten met de Route van Verloren Soorten naar eigen zeggen gedaan.
Langs de wandelroute heeft ecoloog Bart de Haan met vrijwilligers borden geplaatst met tien (bijna) verdwenen topstukken van de Nederlandse natuur. Bij iedere verloren soort geeft hij wetenschappelijk onderbouwde uitleg: hoe en waarom de soort daar verloren ging.
Uitstervende planten en dieren
De Overijsselse natuur mist volgens De Haan door verdroging, verzuring, vervuiling en verarming tientallen plant- en diersoorten. De kritieke of verloren soorten van de Sallandse Heuvelrug zijn wulp, korhoen, heivlinder, kommavlinder, tapuit, zilveren maan, aardbeivlinder en kamsalamander.
Bloemrijke graslanden zijn er net als in de rest van het land vrijwel verdwenen. Het korhoen wordt op de Sallandse Heuvelrug bijvoorbeeld met zendertjes uitgerust om de kwetsbare populatie beter te kunnen volgen en beschermen.
“Je wilt hier een robuuste krachtige natuur ontwikkelen. De natuur zien opbloeien, ontwikkelen, nieuwe soorten verwelkomen”, verklaart De Haan. “In plaats daarvan werken we dagelijks keihard tegen nóg verdere achteruitgang, en zelfs dat lukt maar ten dele. Zó pijnlijk”.
Samen
Boswachters kunnen de problemen in de natuur niet oplossen met nog intensiever natuurbeheer. Via lucht, bodem en water zijn natuurgebieden sterk verbonden met de directe omgeving.
Daarom werkt Natuurmonumenten al ruim een eeuw samen met honderden pachters en boerenbedrijven. Natuurinclusieve boeren zoals Jan Overesch streven net als en samen met de boswachters naar soortenrijke natuur op hun land.
Gezond of verloren
Het Rijk verdeelt komende jaren extra geld over de provincies, voor duurzame landbouw, natuur en voor de transitie van het landelijke gebied. Nederland heeft nu nog een keuze tussen gezonde en verloren natuur. De Haan: “Als natuurliefhebbers op woensdag 15 maart niet gaan stemmen, dan blijft de natuur verliezen”.
Is dat zo Natuurmonumenten?