Cultureel erfgoed loopt het risico verloren te gaan door klimaatverandering. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft voor het Planbureau voor de Leefomgeving de bedreigingen in kaart gebracht voor de nieuwe Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS). Het resultaat is ronduit zorgelijk.
Nederland verliest volgens de RCE cultureel erfgoed – de overblijfselen van het verleden- dat we voor komende generaties willen behouden. Grootste bedreiging is droogte. Nu al zijn uitzonderlijke archeologische resten verdroogd, gebouwde monumenten verzakt en historische tuinen, parken en lanen verloren.
Gevolgen
Dat klimaatverandering gevolgen heeft voor cultureel erfgoed is inmiddels een breed erkend gegeven. Zo merken archeologen tijdens opgravingen dat sporen uit het verleden door verdroging in toenemende mate niet langer leesbaar zijn.
Monumenteigenaren vinden steeds vaker scheuren op onverwachte plekken na langdurige periodes zonder regenval. Maar het zo volledig mogelijk in beeld brengen van deze risico’s, was voor cultureel erfgoed tot dusver niet eerder gedaan.
Twee fases
Het RCE-onderzoek naar klimaatrisico’s omvat twee fases. De resultaten van de eerste zijn nu opgeleverd. Die gaan over de huidige risico’s (1990-2023).
Voor cultureel erfgoed heeft de rijksdienst getracht alle klimaatgevolgen gedurende deze periode te beschrijven en te analyseren naar impact en geografische spreiding. De gevolgen zijn divers en strekken zich uit van negatieve effecten van meer uv-straling op schilderijen tot risico’s van brand voor collecties, archieven, musea en monumenten.
Vier risico’s
Uit het onderzoek blijkt dat vier risico’s de afgelopen dertig jaar de grootste bedreiging vormden:
- gevolgen van droogte op bodembeweging en funderingen van gebouwde monumenten;
- verdroging van historische tuinen, parken en groenaanleg;
- schade aan archeologische vindplaatsen door verdroging;
- gevolgen van verzilting voor archeologische vindplaatsen.
De RCE-studie concludeert dat het erfgoed op sommige locaties al ‘onomkeerbare schade’ heeft opgelopen of dat het proces van degradatie nog gaande is. Dat betekent dat we nu al kunnen spreken van erfgoed dat voor altijd verloren is gegaan.
Verhaal blijvend vertellen
Cultureel erfgoed bestaat uit de restanten uit het verleden, die in samenhang met elkaar het verhaal van Nederland vertellen. Volgens Gertjan de Boer, adviseur erfgoed en klimaat bij de RCE, dragen we een gezamenlijke verantwoordelijkheid om dit verhaal blijvend te kunnen vertellen en door te geven aan toekomstige generaties.
De rijksdienst hoopt dat de resultaten van het onderzoek bijdragen aan de bewustwording dat erfgoed niet vanzelfsprekend behouden blijft. De Boer: “Als we bijvoorbeeld willen voorkomen dat buitenplaatsen en hun historische tuinen verdrogen, zullen we daar in tijden van droogte het grondwater op peil moeten houden. Zonder zulke maatregelen gaan we de komende jaren meer onderdelen van ons bewaarde verleden verliezen”.
Vervolg
In 2026 volgt de oplevering van de tweede fase van het onderzoek, die ingaat over toekomstige risico’s van klimaatverandering, zoals overstromingen, zeespiegelstijging en extreem weer.
Lees het bericht over het Nationaal Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie voor meer informatie over de maatregelen die volgens de RCE genomen moeten worden om cultureel erfgoed te beschermen.
Tja, de natuur laat zich niet door de mens beïnvloeden. Maar de mens wil de natuur beïnvloeden!!!!
Dat gaat hen de kop kosten.
LAAT DE NATUUR MET RUST.