De sloopplannen voor de panden Gabriel Metsustraat 2–6 in Amsterdam genieten inmiddels landelijke aandacht. In één van de huizen aan het Museumplein schreef Etty Hillesum haar beroemd geworden oorlogsdagboeken en brieven.
De panden zijn volgens erfgoedbeschermers van architectonische waarde voor het gevelbeeld van het plein. Sloop kent huns inziens geen enkele noodzaak. ‘De panden verkeren in goede conditie en zijn gemakkelijk aan te passen aan de eisen van de huidige tijd’.
Bezwaar
Een buurtbewonerscomité protesteert al langer tegen de sloopplannen. In het voorjaar van 2019 heeft het bezwaar aangetekend tegen een bouwplan voor een appartementencomplex met ondergrondse garage, waartegen de procedure nog loopt.
Hierop heeft de eigenaar een nieuw plan ingediend, dat echter nog steeds voorziet in volledige sloop. Erfgoedvereniging Heemschut sluit zich aan bij de bezwaren van het buurtcomité en probeert sloop af te wenden.
Onlangs heeft het Cuypersgenootschap voor de drie panden de gemeentelijke monumentenstatus aangevraagd en is een enquête tegen de voorgenomen kaalslag op touw gezet.
Geschiedenis
De panden in zogenoemde eclectische stijl zijn ontworpen door de bekende Amsterdamse architect A.W. Weissman (van o.m. het Stedelijk Museum) in samenwerking met P.H. van Niftrik (zoon van de vroegere stadsingenieur) als stalhouderij met bovenwoningen.
Ze zijn verrezen in 1901 en staan direct aan het Museumplein. Ze behoren tot de weinige in rij gebouwde panden die daar vrij uitzicht op hebben en zijn daardoor belangrijk voor het gevelbeeld van het plein. Boven de ietwat rommelige plint zijn de panden uitzonderlijk goed bewaard gebleven en vertonen zij nog veel kenmerken van de eclectische architectuur van omstreeks 1900: rijkelijk bewerkte erkers, Franse balkonnetjes met siersmeedwerk en decoratieve overstekende afdakjes.
Cultuurhistorisch erfgoed
Naast architectonische waarde vertegenwoordigt in het bijzonder huisnummer 6 cultuurhistorisch erfgoed. Dit pand is het voormalige woonhuis van Etty Hillesum (1914-1943). Zij legde er de basis voor haar indringende en wereldberoemd geworden dagboeken, die onder de titel Het Verstoorde Leven zijn uitgegeven. Het was haar laatste woonhuis voor zij naar Westerbork werd gedeporteerd. Aan de gevel hangt ter nagedachtenis een plaquette.
Onder druk
Zoals betrekkelijk veel architectuur in Stadsdeel Zuid kennen de panden een te lage waardering (orde 3) op de ordekaarten van de gemeente Amsterdam. Door dit gebrek aan waardering staat de architectuur in Stadsdeel Zuid, wellicht méér dan elders in de hoofdstad, onder druk.
Erfgoedvereniging Heemschut zet zich al geruime tijd voor verschillende projecten in het stadsdeel in. Met het Cuypersgenootschap verdienen de drie panden aan de Gabriel Metsustraat volgens haar de beschermde status van monument. Als voorlopig slotakkoord in deze kwestie zullen ook in de gemeenteraad vragen worden gesteld over de sloopplannen.
Bescherm deze woningen!
Zoals het Anne Frank haar huis is beschermd moet ook het huis van Etty Hillesum als een monument behandeld en beschermd worden.
Met vriendelijke groet,
De titel van de theatervoorstelling van Julika Marijn: ‘Dat onverwoestbare in mij’, zou ook van toepassing kunnen en eigenlijk moeten zijn voor Gabriel Metsustraat 6.
Ik zou alle instanties in Nederland willen vragen er alles aan te doen dit huis van Etty Hillesum geheel en ongeschonden te behouden. We breken toch ook niet het Achterhuis af.